Szanowni Państwo,
coraz cieplejsze dni naturalnie kierują myśli w stronę odpoczynku. Jednocześnie maj to w edukacji intensywny czas – w tym roku jeszcze bardziej ze względu na dużą liczbę uchodźczych dzieci w polskich szkołach. Dlatego zachęcamy do zapoznania się z różnymi możliwościami zatrudnienia nauczycielek i nauczycieli z Ukrainy. Z pewnością będzie to istotne również w kolejnym roku szkolnym, który wiele szkół i samorządów zaczyna planować już teraz.
Przekazujemy też informacje na temat spotkań sieciujących polskie i międzynarodowe organizacje działające na rzecz ukraińskich dzieci i dzielimy się z Państwem wnioskami z Samorządowego Okrągłego Stołu, w którym brały udział nasze przedstawicielki.
Na koniec przekazujemy zaproszenie na webinarium Masz Głos: dzieci i młodzież z Ukrainy.
Zatrudnianie nauczycielek i nauczycieli z Ukrainy
Możliwość pracy osób z Ukrainy w polskich szkołach wciąż rodzi wiele pytań. Dlatego przedstawiamy Państwu zbiór najważniejszych informacji na ten temat wraz z podstawami prawnymi.
Zatrudnianie obywateli i obywatelek Ukrainy na stanowisku nauczycielskim
| Jednym z rozwiązań jest zatrudnienie na podstawie art. 15 ustawy Prawo oświatowe. Mówi on, że w uzasadnionych przypadkach nie ma konieczności spełniania wymagań kwalifikacyjnych – wystarczy odpowiednie przygotowanie, które ocenia dyrekcja szkoły. Można więc rozpocząć pracę na stanowisku nauczycielskim nawet bez nostryfikacji dyplomu.
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/prawo-oswiatowe-18558680/art-15 https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/karta-nauczyciela-16790821/art-10 |
- Innym sposobem jest zatrudnienie na podstawie przepisów ustawy Karta Nauczyciela, na takich samych zasadach, jakie obowiązują obywatelki i obywateli z Polski. Pierwszym krokiem jest uznanie ukraińskiego dyplomu. Na tej podstawie można się ubiegać o uzyskanie uprawnień zawodowych zgodnie z polskimi przepisami.
Osoba, która ma zezwolenie na pobyt czasowy na podstawie art. 38 i art. 39 Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, może podejmować pracę w Rzeczypospolitej Polskiej bez zezwolenia na pracę.
Uznawanie kwalifikacji
- Kwalifikacje nauczycieli i nauczycielek zatrudnianych w Polsce określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.
- Dyplomy uzyskane w Ukrainie do 20 czerwca 2006 r. są uznawane za równoważne z ich polskimi odpowiednikami. Dokument potwierdzający równoważność dyplomu może wydać Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej.
- Dyplomy uzyskane w Ukrainie po 20 czerwca 2006 r. wymagają nostryfikacji, o którą można wystąpić do jednej z uprawnionych uczelni. Maksymalny czas oczekiwania to 90 dni (do terminu nie wlicza się przedłożenia tłumaczeń dokumentów, ewentualnych egzaminów lub praktyk). Maksymalna opłata za nostryfikację to 3205 zł. Uczelnia może podjąć decyzję o zwolnieniu z opłat.
SOS Wspólna Szkoła sieciuje polskie i międzynarodowe organizacje na rzecz edukacji ukraińskich dzieci
13 maja Koalicja SOS dla Edukacji zorganizowała w warszawskim Dużym Pokoju spotkanie sieciujące polskie i międzynarodowe organizacje, które działają na rzecz edukacji i wsparcia ukraińskich dzieci w Polsce. Spotkanie miało formułę hybrydową, ponad 30 osób uczestniczyło online, a drugie tyle stacjonarnie, przy okazji oglądając znakomitą wystawę fotograficzną Julii Klewaniec.
Była to także pierwsza okazja, by zobaczyć się wreszcie na żywo w naszym polskim i w szerszym, międzynarodowym gronie. Poprosiliśmy organizacje spoza Polski – działające w ramach ONZ (jak UNICEF i IOM) i pozarządowe (zarówno duże, np. Save the Children, jak i mniejsze, np. Terre des Hommes Italia) o przedstawienie swoich programów i propozycji wsparcia merytorycznego i finansowego oraz o wskazanie, w jakich obszarach szukają możliwości wspólnego działania. 10 organizacji zaprezentowało swoje plany i zgłosiło gotowość współpracy, a znakomita większość z nich zachęca do budowania konsorcjów polskich NGO i innych instytucji (np. samorządów lokalnych czy placówek doskonalenia nauczycieli).
Nagranie z tego spotkania można zobaczyć tutaj, a w planach – kolejne w podobnym formacie. Tym razem zamierzamy zacząć od prezentacji działań i potrzeb polskich organizacji. Zainteresowanych zapraszamy do śledzenia facebookowej grupy SOS dla Edukacji, gdzie wkrótce zamieścimy informacje o miejscu i terminie spotkania.
Samorządowy Okrągły Stół
8 i 9 maja we Wrocławiu odbył się #SamorządowyOkrągłyStół. Przedstawicielki i przedstawiciele różnych sektorów pracowali nad opracowaniem rekomendacji niezbędnych rozwiązań i zmian prawnych związanych z wojną w Ukrainie i przyjazdem do Polski ponad 3 mln uchodźców i uchodźczyń. Rekomendacje są podstawą do stworzenia tzw. białej księgi, która wkrótce trafi do premiera, prezydenta, parlamentu oraz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Prace Samorządowego Okrągłego Stołu skoncentrowano wokół 8 obszarów: integracja społeczna i działania, rynek pracy i gospodarka, mieszkalnictwo, edukacja i nauka, finanse i legislacja, bezpieczeństwo i cyberbezpieczeństwo, ochrona zdrowia i pomoc społeczna, wsparcie Ukrainy.
Prace stolika „Edukacja i nauka” koordynowała wiceprezydentka Sopotu Magdalena Czarzyńska-Jachim, jego sekretarzem była Alicja Pacewicz z naszej sieci SOS dla Edukacji, a w tworzeniu rekomendacji uczestniczyli samorządowcy, eksperci edukacyjni (także z naszej sieci SOS), przedstawiciele wyższych uczelni oraz ukraińskie nauczycielki z Wrocławia.
Celem ma być nowoczesna szkoła, otwarta na wszystkich i odporna na kryzysy. Oto krótka lista głównych problemów i propozycji ich rozwiązania (pełna wersja materiału oraz lista autorów i autorek będzie dostępna wkrótce).
Jak jest teraz?
W Polsce mieszka dziś co najmniej 800 tys. dzieci uchodźczych z Ukrainy, z tego 500 tys. jest poza polskim systemem edukacji i wsparcia. Brakuje: kompleksowych rozwiązań, systemu finansowania, kadry nauczycielskiej, szkoleń, strategii krótko- i długofalowych w kluczowych obszarach.
Główne wyzwania i rekomendacje
- Jak włączać ukraińskie dzieci i młodzież do polskiego systemu edukacji
- Dopracować koncepcję pracy oddziałów przygotowawczych.
- Określić pilnie zasady oceniania, klasyfikacji i egzaminów, uwzględniając zróżnicowany poziom kompetencji językowych uczniów.
- Stworzyć alternatywną ścieżkę rekrutacyjną do szkół ponadpodstawowych.
- Stworzyć systemowy i szkolny model wsparcia psychospołecznego.
- Jak wesprzeć osoby uczące się w systemie ukraińskim
- Stworzyć system rejestracji uczniów pozostających w ukraińskim systemie.
- Stworzyć samorządom warunki organizacyjno-prawne i finansowe do organizowania lokalnych centrów wspomagających oraz zajęć adaptacyjnych, językowych i in. z możliwością zlecania zadań organizacjom pozarządowym.
- Jak zorganizować opiekę i edukację dla małych dzieci
- Ułatwić tworzenie domowych punktów opieki przedszkolnej i żłobkowej.
- Zajęcia adaptacyjne i integracyjne dla dzieci ukraińskich i elementy edukacji wielokulturowej dla dzieci polskich.
- – Asystenci kulturowi i osoby mówiące po ukraińsku w przedszkolu dla ułatwienia komunikacji i pracy z dziećmi i ich rodzinami.
- Jak zapewnić doradztwo i edukację zawodowe ukraińskiej młodzieży
- Dostosować sposoby nauczania i procedury egzaminacyjnych do potrzeb uczniów.
- Doradztwo zawodowe w kierunku nauki w zawodach deficytowych na polskim rynku, oddziały przygotowawcze w tych szkołach branżowych.
- Jakie wsparcie dla dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami
- Zatrudnienie ze środków budżetu państwa specjalistów ukraińskojęzycznych w poradniach, szkołach i przedszkolach, pracujących w parze z polskim specjalistą.
- Szybka ścieżka uznania/weryfikacji ukraińskich orzeczeń.
- Jak wykorzystać wakacje dla przygotowania do nowego roku szkolnego
- Organizacja półkolonii i innych zajęć dla dzieci ukraińskich (także uczących się zdalnie) oraz polskich – konieczne regulacje dotyczące finansowania!
- Jak zapewnić kadrę nauczycielską i wspierać jej kompetencje
- Uprościć zasady nostryfikacji dyplomów.
- Określić docelowy poziom kompetencji językowych.
- Stworzyć oferty studiów podyplomowych i kursów doskonalących.
- Finansowanie z budżetu centralnego dodatkowej pracy kadry pedagogicznej.
- Jak zapewnić finansowanie dodatkowych zadań edukacyjnych
- Finansowanie z budżetu państwa rzeczywistych kosztów edukacji każdego ucznia uchodźcy z Ukrainy obecnie i w kolejnych latach.
- Finansowanie z budżetu państwa pełnych kosztów wychowania przedszkolnego, w tym również poza przedszkolami (domowe punkty).
- Ogólnopolski program inwestycyjny finansowany z budżetu państwa „Budowa, rozbudowa i modernizacja placówek oświatowych”: adresowany do samorządów (w powiązaniu z kryteriami demograficznymi).
- Jak uczelnie wyższe mogą wspierać edukację uchodźców z Ukrainy
- Powołać grupę roboczą złożoną z przedstawicieli/lek władz uczelni z Ukrainy i Polski oraz urzędników obu ministerstw w celu identyfikacji potrzeb i wyzwań.
- Sfinansować socjalne i stypendialne wsparcie studentów oraz zwiększyć środki na naukę języka polskiego dla studentów z Ukrainy.
Masz Głos: dzieci i młodzież z Ukrainy
30 maja o godzinie 19.00 w ramach akcji Masz Głos odbędzie się webinarium poświęcone integracji z dziećmi i młodzieżą z Ukrainy w polskich szkołach. Zuzanna Rejmer z Polskiego Forum Migracyjnego opowie o doświadczeniach i dobrych praktykach w tym zakresie. Szczegóły i link do rejestracji już wkrótce pojawią się na Facebooku akcji. Zapraszamy!
Akcja Masz Głos jest prowadzona przez Fundację Batorego. Wspiera organizacje społeczne i grupy nieformalne, które działają na rzecz lokalnych środowisk.
Zapraszamy do archiwum newsletterów i naszej grupy na Facebooku.
KWIECIEŃ
Szanowni Państwo,
dziś przede wszystkim chcemy zaprosić na nasze kolejne webinarium – tym razem porozmawiamy o centrach animacji dla ukraińskich rodzin i o wykorzystaniu edukacji ekologicznej w pracy z dziećmi uchodźczymi i polskimi. Ponieważ zbliża się maj – dla szkół miesiąc upływający pod znakiem egzaminów i przygotowań do klasyfikacji – w dzisiejszym newsletterze sporo uwagi poświęcamy ocenianiu uczniów i uczennic z doświadczeniem uchodźstwa. Liczymy również na Państwa zaangażowanie w pracę nad równymi szansami dla wszystkich osób uczących się w Polsce. W tym numerze znajdą Państwo również informację o programie Standardy Ochrony Dzieci – serdecznie zachęcamy do przyłączenia się do niego!
Webinaria SOS dla edukacji – zaproszenie
Zapraszamy serdecznie na kolejne webinarium realizowane przez Sieć Organizacji Społecznych dla Edukacji w czwartek, 28 kwietnia o godzinie 18.00. Porozmawiamy o dwóch propozycjach organizacji społecznych dla gmin:
- Program Spynka, czyli lokalne centra animacji dla ukraińskich i polskich dzieci.
- Jak wykorzystać edukację ekologiczno-przyrodniczą do integracji i poprawy dobrostanu?
W pierwszej części spotkania ekspertki Fundacji Rozwoju Dzieci przedstawią program Spynka prowadzony w partnerstwie z UNICEF. Pilotaż rozpocznie się niedługo w 30 centrach animacji w 4 województwach i obejmie 3 000 dzieci. Na program składają się m.in. prowadzenie grup zabawowych dla mam i małych dzieci, opieka tzw. dziennych opiekunów, a także działania na rzecz integracji i aktywizacji zawodowej matek małych dzieci.
W drugiej części webinarium pokażemy, jak prowadzić edukację w terenie z udziałem dzieci z Ukrainy i jak doświadczanie natury sprzyja integracji oraz redukuje napięcie i stres także polskich nauczycielek, nauczycieli i dzieci. Ekspertki z Ośrodka Działań Ekologicznych „Źródła” zaprezentują propozycje zajęć edukacyjnych, które możecie zorganizować w Waszych gminach.
Dla kogo?
Nasze webinaria są skierowane do władz samorządowych, w tym osób odpowiedzialnych za lokalną edukację (także z gmin i urzędów). Najbliższe spotkanie jest otwarte – zaproście także dyrekcje szkół, przedszkoli i instytucji kultury (w tym bibliotek i centrów aktywności) oraz osoby organizujące zajęcia pozalekcyjne, półkolonie itp. dla polskich i ukraińskich dzieci.
Przewidujemy także część dyskusyjną i zapraszamy do dzielenia się Waszymi doświadczeniami i pytaniami. Na koniec spotkania chcemy zebrać Państwa propozycje do obrad stolika edukacyjnego w czasie Okrągłego Stołu organizowanego przez samorządy 8–9 maja we Wrocławiu.
Link do spotkania:
https://zoom.us/j/94013031478?pwd=QjAveVBwS3h3QnhQUndkcDlENGROZz09
Webinaria SOS dla Edukacji odbywają się cyklicznie, raz w miesiącu (w razie konieczności częściej) w czwartki o godz. 18.00. Poniżej terminy i tematy kolejnych spotkań – prosimy o wpisanie dat w kalendarze :)
12.05.2022
Szkoła dobrostanu, nie tylko egzaminów. Jak to zrobić w naszej miejscowości?
02.06.2022
Statuty szkolne. Co zrobić, żeby nie łamały praw dziecka, a jednocześnie wspierały budowanie postaw obywatelskich?
09.06.2022
Wyzwania i strategie dla lokalnej edukacji na nowy rok szkolny. Spotkanie dla samorządowców i dyrektorów placówek.
Egzamin ósmoklasisty i klasyfikowanie uczniów i uczennic z doświadczeniem uchodźstwa
Za miesiąc uczniów i uczennice polskich szkół czeka egzamin ósmoklasisty. Mają do niego podejść również osoby z Ukrainy. Mimo że część arkuszy ma być przetłumaczona na ich ojczysty język, nadal nie oznacza to równych możliwości. Różnice w programie, a także konieczność zdawania egzaminu z języka polskiego nie pozostawiają wątpliwości co do szans uchodźców i uchodźczyń, z których znaczna część jeszcze kilka miesięcy temu nie mówiła po polsku. Konsekwencją będzie segregacja w edukacji: większość młodzieży z Ukrainy dostanie się tylko do tych szkół, w których zostaną miejsca po przyjęciu polskich uczniów i uczennic.
Między innymi tę sprawę osoby i organizacje zajmujące się edukacją poruszyły w liście do premiera i liderów partii politycznych. Sygnatariusze i sygnatariuszki podkreślają brak pomysłu na systemowe rozwiązania i merytorycznych konsultacji w sprawie kształcenia dzieci i młodzieży z doświadczeniem uchodźczym, a także brak realnego wsparcia dla szkół i przerzucanie odpowiedzialności na samorządy.
Głos zabrał również Rzecznik Praw Obywatelskich. W apelu do ministra Czarnka zwraca uwagę, że „ignorowanie możliwości oraz potrzeb dzieci uchodźczych może prowadzić do nierówności w dostępie do nauki, dyskryminacji oraz ograniczania ich wolności i praw, czyli do naruszenia art. 70, 32 oraz 37 Konstytucji” i pyta o planowane przez ministerstwo zmiany.
Problem oceniania dotyczy nie tylko młodzieży kończącej szkołę podstawową. Zarówno osoby podpisane pod listem, jak i RPO wskazują, że na potrzeby ukraińskich uczniów i uczennic mogłyby odpowiedzieć oddziały przygotowawcze. W praktyce jednak często nie ma możliwości ich stworzenia. Wiąże się to z brakami lokalowymi i – przede wszystkim – kadrowymi. Tymczasem zrezygnować z klasyfikacji można jedynie w tych oddziałach. Inne rozwiązanie zaproponował senat – według jego projektu zmiany ustawy byłoby można zrezygnować z oceniania i klasyfikowania na rzecz oceny opisowej. Więcej na temat proponowanych zmian pisze „Portal Oświatowy”.
Standardy Ochrony Dzieci
Zachęcamy Państwa do zapoznania się z programem Standardy Ochrony Dzieci prowadzonym przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę. Jest on adresowany do wszystkich organizacji i instytucji pracujących z dziećmi i ma na celu przeciwdziałanie przemocy. Program traktuje bezpieczeństwo dzieci szeroko i zwraca uwagę m.in. na:
- bezpieczeństwo fizyczne i emocjonalne młodych osób,
- ochronę danych osobowych i wizerunku dzieci,
- bezpieczny dostęp do internetu,
- pogłębianie świadomości na temat tych zagadnień.
Na program składają się: opracowana przez FDDS polityka ochrony dzieci zawierająca szczegółowe wytyczne dla poszczególnych placówek oraz wsparcie edukacyjne dla pracowniczek i pracowników, rodziców, opiekunek i opiekunów, a także dla samych dzieci.
Archiwum newsletterów i grupa SOS dla edukacji
W newsletterach przekazujemy najważniejsze informacje, piszemy o innowacjach w edukacji i dobrych praktykach. Żeby mogli Państwo wrócić do wcześniejszych wydań, na naszej stronie uruchomiłyśmy ich archiwum. Warto zajrzeć – większość treści wciąż jest bardzo aktualna.
Zapraszamy też do naszej grupy na Facebooku – to miejsce wymiany wiadomości i doświadczeń pomiędzy osobami, którym zależy na mądrej i wartościowej edukacji.
Szanowni Państwo,
wojna w Ukrainie trwa już półtora miesiąca. Po zabezpieczeniu najbardziej podstawowych potrzeb osób uchodźczych, przychodzi czas na kolejne, w tym edukację. Do polskich szkół i przedszkoli uczęszcza już 175 tysięcy osób z Ukrainy. To duże wyzwanie dla naszego systemu oświaty, władz samorządowych, a przede wszystkim – dla każdej ze szkół. Dlatego dziś chcemy się z Państwem podzielić informacjami i dobrymi praktykami dotyczącymi edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy oraz pracy ukraińskich nauczycielek i asystentek międzykulturowych.
Zatrudnienie ukraińskich nauczycielek w ramach współpracy z NGO
Podczas zeszłotygodniowego webinaru zorganizowanego przez SOS dla Edukacji Krzysztof Stanowski, dyrektor Centrum Współpracy Międzynarodowej w Lublinie, podzielił się lubelskim doświadczeniem współpracy między JST a NGO. Dzięki niej już 30 marca zatrudniono 53 nauczycielki z Ukrainy. Umożliwił to program zatrudnienia interwencyjnego uchodźczyń „Cash for Work” finansowany przez Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej. Program ma bardzo prostą procedurę, dlatego proces przebiega bardzo sprawnie. Więcej na ten temat tutaj.
Stypendium jako jedna z form wsparcia
Również w Lublinie stowarzyszenie Homo Faber uruchomiło stypendium rozwoju osobistego. Jest przeznaczone zarówno dla dzieci, jak i dorosłych z Ukrainy, a cele mogą być bardzo różne: od gry na instrumentach poprzez sport aż po rękodzieło. Środki finansowe pochodzą od prywatnych darczyńców i można je przeznaczyć np. na dodatkowe zajęcia albo niezbędny sprzęt. Szczegóły i formularz zgłoszeniowy można znaleźć na stronie stowarzyszenia.
Współpraca z asystentkami międzykulturowymi
Innym przykładem dobrych praktyk są rozwiązania wypracowane przez koalicję Otwarty Kraków i władze tego miasta. Trwająca od 2016 roku współpraca przynosiła efekty już wcześniej, a teraz pozwoliła na szybkie zatrudnienie asystentów i asystentek międzykulturowych w krakowskich szkołach. Bardzo pomocne – nie tylko w Krakowie – mogą być opracowane przez koalicję poradniki. Więcej informacji przekazała nam Urszula Majcher-Legawiec (członkini zespołu Otwarty Kraków) tutaj.
Q&A SOS dla Edukacji
Asystentki i asystenci międzykulturowi oraz tłumaczki i tłumacze to również jeden z tematów w kolejnej odsłonie naszego Q&A. Odpowiadamy w nim na pytania dotyczące obowiązku i możliwości zatrudnienia takich osób, a także środków na finansowanie ich pracy. Poruszamy też zagadnienia związane z liczebnością oddziałów i przyjmowaniem do szkół specjalnych osób z niepełnosprawnością, które nie mają jeszcze orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.
Realia związane z zatrudnieniem nauczycielek i nauczycieli z Ukrainy
Szeroko opisuje je „Dziennik Gazeta Prawna”. Do najistotniejszych problemów należą:
- Konieczność nostryfikacji dyplomu wydanego po 20 czerwca 2006 r., której koszt często przewyższa możliwości finansowe osób (ponad 3000 zł, uczelnia może zrezygnować z pobierania opłaty).
- Problemy ze środkami na wynagrodzenia dla asystentów i asystentek, którzy są zatrudniani na podstawie kodeksu pracy, a nie karty nauczyciela, więc nie obejmuje ich subwencja oświatowa.
- Mało czytelny (i często odbywający się jedynie po polsku) proces rekrutacyjny.
Nauczycielki i nauczyciele z Ukrainy mogą być szansą na zmniejszenie braków kadrowych, które były spore nawet przed wybuchem wojny i pojawieniem się dzieci uchodźczych.
Artykuł jest dostępny tutaj.
Materiały edukacyjne do nauki przedmiotów ścisłych po ukraińsku
Żródło: Youtube, Pi-stacja Chemia, https://www.youtube.com/watch?v=ZcMvKhJ8PJI&t=58s
Dużym wsparciem w edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy, zwłaszcza w przypadku bariery językowej, mogą być materiały na portalu Pi-stacja prowadzonym przez fundację Katalyst Education. Na stronie projektu już w tej chwili znajdziecie ponad 230 filmów edukacyjnych (z matematyki, fizyki, chemii i biologii) z ukraińskimi napisami, a do końca maja będą przetłumaczone wszystkie materiały wideo. Można je z powodzeniem wykorzystywać zarówno jako uzupełnienie pracy domowej czy wstęp do odwróconej lekcji, jak i podczas zajęć.
Jednocześnie Pi-stacja opracowuje tłumaczenia ćwiczeń i innych materiałów i łączy treści z wymaganiami ukraińskiej podstawy programowej.
Informacje na temat działań projektu Pi-stacja (po polsku i ukraińsku) można znaleźć tutaj.
Porównanie polskiego i ukraińskiego systemu edukacji
Przy przyjmowaniu do szkół uczniów i uczennic z Ukrainy często pojawia się wątpliwość, do której klasy powinni być zapisani. Polski system edukacji różni się od ukraińskiego, w dodatku ten ostatni w 2017 roku został zreformowany. Zmiany dotyczą jednak tylko dzieci rozpoczynających naukę (obowiązek szkolny – od 6 r.ż.). Oznacza to, że nowy system obejmuje obecnie klasy 1–4. Poniżej prezentujemy zestawienie obrazujące poszczególne etapy edukacyjne w Polsce i w Ukrainie.
Tabela powstała na podstawie dwóch innych porównań: Jaryny Jasnij z Fundacji Szkoła z Klasą i Urszuli Majcher-Legawiec.
Jak w 24 dni stworzyć ukraińską szkołę w Polsce?
Z powodzeniem zrobiło to kilka organizacji pozarządowych (m.in. Fundacja Nasz Wybór i Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie). SzkoUA (Warszawska Szkoła Ukraińska) działa od 11 kwietnia.
W ciągu niecałego miesiąca polsko-ukraiński zespół wspierany przez kilkudziesięcioro wolontariuszek i wolontariuszy niemal od zera stworzył miejsce, w którym 270 uczennic i uczniów może kontynuować naukę w ojczystym języku i według ukraińskiego systemu. SzkoUA zatrudnia 33 osoby z Ukrainy.
MARZEC
Szanowni Państwo,
minął miesiąc, odkąd wojska Władimira Putina zaatakowały Ukrainę. W wyniku wojny do Polski przybyło ponad dwa miliony uchodźców. Setki tysięcy dzieci i młodych ludzi żyją w ciągłej niepewności, martwiąc się o życie bliskich, którzy są na wojnie. Młode osoby zostały wyrwane ze swoich domów i szkół, trafiły do przypadkowych miejsc i mieszkań. W dodatku wiele z nich nie mówi po polsku. Polscy uczniowie i uczennice, a także nauczycielki i nauczyciele, którzy nie wyszli jeszcze z kryzysu postcovidowego, także stanęli wobec nowego poważnego wyzwania. Samorządy lokalne i organizacje społeczne podejmują wiele działań pomocowych, jednak potrzeby wciąż rosną. Wszyscy zostaliśmy postawieni w trudnej sytuacji, która wymaga otwartości, elastyczności i determinacji.
Chcielibyśmy zachęcić Państwa do dzielenia się dobrymi praktykami edukacyjnymi, pomysłami, a nawet gotowymi scenariuszami działań. Polityków i polityczki namawiamy do wprowadzania rozwiązań, które będą najlepsze dla ukraińskich dzieci. Ale nie zapominajmy, że polska szkoła od lat potrzebuje unowocześnienia i gruntownych zmian. Media zachęcamy do relacjonowania i nagłaśniania problemów związanych z edukacją dzieci uciekających przed wojną. Wszystkich zapraszamy do lektury newslettera, a także do udziału w webinarach SOS dla Edukacji.
WEBINARIUM DLA SAMORZĄDOWCÓW I ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH
Ukraińskie dzieci w naszych szkołach: co wynika z rozporządzenia? Jak zatrudnić ukraińskie nauczycielki? Jak pracować ze szkołami? Na te i inne pytania odpowiedzą nasi eksperci i ekspertki podczas webinarium 31 marca o godzinie 18.00.
Link do spotkania:
https://zoom.us/j/97526243224?pwd=MDArVjBSc29penZtYTM3QUhjQW1Wdz09
Będą z nami między innymi Urszula Pańska, radna ze Szczecina, dyrektorka Zachodniopomorskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Krzysztof Stanowski, dyrektor Centrum Współpracy Międzynarodowej z Lublina.
MINISTER PISZE DO KURATORÓW, SAMORZĄDOWCÓW I DYREKCJI SZKÓŁ
W liście czytamy, jak od strony formalnej powinny funkcjonować szkoły. Minister Przemysław Czarnek przypomina m.in., że szkoły mogą udostępnić pomieszczenia dzieciom realizującym nauczanie w systemie ukraińskim, w trybie zdalnym. Wskazuje jednak, że tego rodzaju wsparcie nie powinno zakłócać funkcjonowania polskiego systemu.
WAŻNE PYTANIA I ODPOWIEDZI DLA SAMORZĄDÓW I SZKÓŁ
Tymczasem samorządy, szkoły i organizacje pozarządowe zajmujące się edukacją szukają konkretnych rozwiązań. Zastanawiają się na przykład, jak zorganizować w gminie proces włączania ukraińskich uczennic i uczniów w lokalny system edukacji.
Dobrą praktyką jest stworzenie w gminie zespołu zadaniowego (sztabu) składającego się z urzędników i urzędniczek odpowiedzialnych za edukację, sprawy społeczne i komunikację (może także chętnych radnych z komisji edukacji), dyrekcji placówek edukacyjnych i innych instytucji, w tym organizacji społecznych. Zespół powinien być w stałym kontakcie z organizacjami społecznymi udzielającymi pomocy, a także przedstawicielami i przedstawicielkami społeczności ukraińskiej w gminie. Inne pomysły na rozwiązania konkretnych problemów znaleźć można tutaj:
https://sosdlaedukacji.pl/wp-content/uploads/2022/03/QA-Ukrainskie-dzieci-w-naszych-szkolach.pdf.
JAK TO ROBIĄ RÓŻNE MIASTA I GMINY?
Konkretne działania i rozwiązania przyjęte w gminach mogą być różne. Na przykład w Sopocie wprowadzono „scentralizowane” zapisy do szkół i przedszkoli dla dzieci z Ukrainy. Działania prowadzi i koordynuje wydział edukacji. Osoby uchodźcze zgłaszają się w punkcie recepcyjnym, a wydział przydziela dzieci do placówek, w których są wolne miejsca. Dyrekcje codziennie wprowadzają informacje o nowych i rezygnujących uczniach i uczennicach. Miasto organizuje spotkania z dyrekcjami szkół, a do rodziców oraz uczniów i uczennic wysyła list wyjaśniający sytuację i przyjęte rozwiązania. Zatrudnia też asystentów i asystentki kulturowe.
https://sosdlaedukacji.pl/wp-content/uploads/2022/03/Sopot.-Dobre-praktyki.pdf
CO ZROBIĆ, ABY SZKOŁA BYŁA OTWARTA i PRZYJAZNA DLA UCHODŹCÓW I UCHODŹCZYŃ?
Przyjmowanie do szkół uciekających przed wojną dzieci wiąże się z wieloma wyzwaniami. Na początek warto wprowadzić kilka prostych rozwiązań – np. przetłumaczyć na język ukraiński szkolną tablicę informacyjną, przygotować pakiet powitalny, zorganizować wspólną szkolną imprezę. A na lekcji pośpiewać i powiedzieć kilka słów po ukraińsku. Wszystkie materiały do pracy z dziećmi i młodymi ludźmi zbieramy tutaj: https://sosdlaedukacji.pl/sos-dla-ukrainy.