Archiwa Publikacje - SOS dla Edukacji

Sonda SOS dla edukacji – profil absolwenta

W obywatelskiej sondzie SOS dla Edukacji przepytaliśmy łącznie 588 osób, zbierając ich opinie i refleksje dotyczące polskiej szkoły. Chcieliśmy zbadać, jaką wiedzę, umiejętności i kompetencje – zdaniem uczniów i uczennic, a także rodziców, nauczycieli i nauczycielek – powinni zdobywać młodzi ludzie. Niniejszy raport z badań został podzielony na cztery części – w pierwszej prezentujemy ogólne wyniki sondy (zestawienie wyników badań przeprowadzonych wśród rodziców, nauczycieli i nauczycielek, uczniów i uczennic), a w drugiej przyglądamy się odpowiedziom reprezentantów tych trzech grup respondentów. Na początku jednak chcielibyśmy przedstawić kilka podstawowych wniosków płynących z naszej sondy:

Profil i podstawa – rekomendacje organizacji pozarządowych

Organizacje zrzeszone w sieci SOS dla Edukacji przygotowały opracowanie zawierające postulaty i propozycje dotyczące profilu absolwenta_tki polskiej szkoły oraz modelu nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego. Opracowanie składa się z dwóch części – pierwsza zawiera propozycje odnoszące się do profilu kompetencyjnego, zaś druga obejmuje rozwiązania dotyczące pięciu wybranych międzyprzedmiotowych obszarów edukacyjnych. SOS dla Edukacji postuluje wprowadzenie takich zmian w podstawie programowej, które umożliwią budowanie procesu nauczania wokół kompetencji kluczowych, w tym przekrojowych, niezbędnych dziś młodym ludziom w dalszej nauce, a także w życiu zawodowym, publicznym i osobistym. Uważamy, że obok kompetencji podstawowych – językowych, matematycznych czy cyfrowych, należy uwzględnić także kompetencje uniwersalne, czyli przekrojowe. Powinny one być obecne w celach edukacyjnych i wymaganiach szczegółowych wszystkich przedmiotów i obszarów edukacyjnych, na wszystkich etapach nauczania – od przedszkola przez całą szkołę podstawową aż do ukończenia nauki w liceum, technikum czy szkole branżowej. Lista tych kompetencji jest nadal przedmiotem dyskusji i powinna zostać uzgodniona w ramach prac prowadzonych obecnie przez Instytut Badań Edukacyjnych. Postulujemy równocześnie, by nie była zbyt długa (4-8 elementów), gdyż jeśli zostanie nadmiernie rozbudowana, to utrudni to prace nad podstawami przedmiotowymi, a w przyszłości – rzeczywiste rozwijanie tych kompetencji w codziennej pracy z osobami uczącymi się oraz monitorowanie ich postępów. Proponujemy, by lista kompetencji uniwersalnych była taka sama na wszystkich etapach edukacji, a jedynie sposoby ich rozwijania były zmienne, tak by odpowiadały rozwojowi poznawczemu, emocjonalnemu i społecznemu dzieci i młodych ludzi. Drugi ważny postulat ekspertów i ekspertek SOS dla Edukacji, to uwzględnienie w procesie nauczania obszarów międzyprzedmiotowych, wykraczających poza wąsko zdefiniowane przedmioty, takich jak: edukacja klimatyczna, globalna, europejska, psychospołeczna i obywatelska. Listę tę można uzupełnić np. o edukację cyfrowo-medialną czy kulturową i wielokulturową, a w szkołach ponadpodstawowych rozbudować o nowe obszary, w zależności od potrzeb i zainteresowań uczniów i uczennic. Obszary edukacyjne pozwalają uczyć (się) o ważnych procesach i zjawiskach współczesnego świata bez konieczności tworzenia nowych przedmiotów. Nauczanie w tych obszarach ma z definicji charakter interdyscyplinarny i może być realizowane przez nauczycieli_lki różnych przedmiotów w ramach podejścia całościowego (whole-school approach), w tym w postaci ścieżek i/lub modułów tematycznych. Istniejące już w ramowych planach nauczania przedmioty pokrewne powinny w naturalny sposób wejść w zakres odpowiedniego obszaru na odpowiednich etapach nauczania. Zapraszamy do zapoznania się z naszymi propozycjami i do zgłaszania swoich uwag. Mamy nadzieję, że tocząca się obecnie debata o przyszłości szkoły pomoże na nowo zdefiniować cele edukacyjne i zadania szkoły we wszystkich dziedzinach nauczania i wychowania, tak by nauczyciele_lki, uczniowie i uczennice, a także ich rodzice uzyskali poczucie, że szkoła jest miejscem tworzenia realnych społeczności, dobrze przygotowuje do wyzwań XXI wieku i odpowiada na rzeczywiste potrzeby młodych ludzi.

Raport z Debat dla Edukacji – jaki profil absolwenta?

W czerwcu 2024 r. SOS dla Edukacji przeprowadziła cykl spotkań „Debaty dla edukacji – jaki profil absolwenta”. Celem debat było zbadanie opinii osób uczących się, grona pedagogicznego i rodziców na temat profilu absolwenta szkoły podstawowej. Zadaliśmy pytania o to, jaką wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne powinna posiadać osoba kończąca 8. klasę szkoły podstawowej. W debatach uczestniczyły osoby z mniejszych i większych miejscowości. W czerwcu odwiedziliśmy Zespół Szkół Technicznych i Licealnych im. Stanisława Staszica w Czechowicach-Dziedzicach, Szkołę Podstawową Pomnik 1000-lecia w Kościeliskach, Liceum Bielskiej Szkoły Menedżerów w Bielsku-Białej, Zespół Szkół Prywatnych „Twoja Przyszłość” w Sosnowcu, Zespół Szkolno-Przedszkolny w Wilamowicach, Szkołę Podstawową nr 2 Towarzystwa Szkolnego im. M. Reja w Bielsku-Białej, Szkołę Podstawową nr 1 im. Marii Dąbrowskiej w Jaworzu, I LO im. Jana Śniadeckiego w Siemianowicach Śląskich, Zespół Szkół Zawodowych im. Stanisława Staszica w Barlewiczkach, Zespół Szkół STO na Bemowie – 99 SLO oraz Kopalnie Talentów w Krzeszowicach. W spotkaniach łącznie wzięło udział ponad 350 osób. W debatach uczestniczyli uczniowie i uczennice szkół podstawowych, branżowych, liceów i techników, grona pedagogiczne, rodzice, a w jednym ze spotkań także przedstawiciele władzy samorządowej i kuratorium. Każde spotkanie zostało podzielone na 4 części. Pierwsza – wstępna polegała na przypomnieniu celu spotkania oraz zaprezentowaniu metod pracy. Drugą część – a zarazem pierwszą część właściwej pracy – poświęcono próbom wyłonienia odpowiedzi na następujące pytania (praca przebiegała w grupach): Uczestnicy hasłowo wpisywali swoje wypowiedzi w odpowiednie pola. Następnie tworzono nowe grupy i przystępowano do kolejnej części pracy. W trzeciej części, jako metodę pracy, zastosowano burzę mózgów. Podstawą dyskusji była próba znalezienia odpowiedzi na pytanie: jakie są najważniejsze rzeczy, które człowiek powinien wiedzieć i potrafić kończąc szkołę podstawową?

Europejska Karta dla Edukacji

Przed Unią Europejską stoją liczne wyzwania: zagrożenie ze strony Rosji i konieczność obrony Ukrainy, globalna rywalizacja w zakresie technologii cyfrowych, (w tym sztucznej inteligencji) czy wytwarzania i dystrybucji energii, a także kryzys klimatyczny i ekologiczny. W dodatku na tych zagrożeniach korzysta rosnący w siłę populizm i nacjonalizm, które podważają europejskie wartości, demokratyczny ład i prawa człowieka. Kluczową rolę w przeciwdziałaniu tym zagrożeniom i budowie silnego i nowoczesnego społeczeństwa odgrywa edukacja. To ona daje narzędzia do rozpoznawania dezinformacji i populizmu, do wytwarzania innowacyjnych usług i dóbr oraz do budowania pól dialogu i skutecznej międzynarodowej współpracy. Formalnie edukacja nie należy do kompetencji Unii Europejskiej, ale od lat instytucje europejskie[1] i państwa członkowskie podejmują wspólne inicjatywy. Dobrym przykładem jest chociażby program Erasmus, który miał swój udział w wychowaniu całej generacji młodych Europejek i Europejczyków. Kiedyś dotyczył on tylko studentów, teraz obejmuje również uczniów szkół średnich, a równocześnie wspiera współpracę placówek i organizacji edukacyjnych. W ostatnich 20 latach wzięło w nim udział 300 tysięcy osób z Polski. Edukacja to nie tylko szkoła. To również cała koncepcja lifelong learning, która cieszy się coraz większym zainteresowaniem Parlamentu Europejskiego[2]. To też podnoszenie jakości edukacji formalnej, pozaformalnej i nieformalnej poprzez największy na świecie program naukowy Horizon Europe. Z kolei program CERV (Obywatele, Równość, Prawa i Wartości) wspiera zgodną z duchem wspólnoty edukację obywatelską i prawną. Wspólnych działań i wymiany doświadczeń wymagają też zbieżne w wielu krajach UE problemy oświaty. Są to między innymi: pogłębiające się braki i obciążenia kadry nauczycielskiej, spadek uczniowskich osiągnięć oraz rosnące problemy psychologiczne jako wynik pandemii i innych czynników (mi.in – nieprzemyślanych reform), a także niedostosowanie programów i sposobów nauczania (w tym edukacji zawodowej) do wymogów XXI wieku. Taka strategiczna współpraca w budowaniu bardziej odpornych i sprzyjających włączeniu społecznemu krajowych systemów oświaty od przyszłego roku ma się odbywać w ramach tzw. europejskiego obszaru edukacji. Edukacja powinna być jednym z priorytetów najbliższej kadencji Parlamentu Europejskiego. Szczególną uwagę należy skupić na wprowadzeniu powszechnej europejskiej edukacji obywatelskiej przez opracowanie wspólnych materiałów i programów szkoleniowych, rozszerzenie programu Erasmus i innych form wymiany dobrych praktyk. Chodzi także o wzmocnienie programów edukacyjnych wspierających wartości europejskie, w tym bezpieczeństwo i solidarność wobec wspólnych zagrożeń (militarnych, cywilizacyjnych i ekologicznych), a także chroniących przed dezinformacją. W dłuższej perspektywie cenne będzie także promowanie w szkolnym nauczaniu elementów wspólnej historii europejskiej i dziedzictwa kulturowego. Na 20-lecie Polski w UE i zbliżającą się polską prezydencję należy postawić sobie prosty cel na kolejną dekadę. Więcej Polski w Europie i więcej Europy w Polsce. Edukacja może w tym pomóc. [1] https://education.ec.europa.eu/news/have-your-say-on-the-european-education-area [2] https://www.europarl.europa.eu/thinktank/infographics/lifelonglearning/

Raport z sondy dotyczącej prac domowych

Trwa dyskusja o pracach domowych i przygotowywanym przez Ministerstwo Edukacji Narodowej rozporządzeniu ograniczającym ilość zadań domowych w szkołach podstawowych. MEN zapowiada, że zmiany w sposobie zadawania prac domowych dla klas I-III miałyby wejść w życie od kwietnia, a dla klas IV-VIII – od września 2024 r. Sieć organizacji SOS dla Edukacji przygotowała w związku z tym sondę skierowaną do nauczycielek i nauczycieli, uczniów i uczennic oraz rodziców. W przeprowadzenie sondy zaangażowane były organizacje: Za prace domowe uznajemy w naszej sondzie wszelkie prace i zadania wykonywane w domu, do których konkretne polecenia na lekcji przekazał nauczyciel lub nauczycielka. Nie traktujemy zatem jako pracy domowej np. przygotowywania się do sprawdzianu, kartkówki i odpowiedzi oraz czytania lektury. Naszym celem było lepsze zrozumienie stosunku nauczycieli i nauczycielek, rodziców, a przede wszystkim samych uczniów i uczennic do prac domowych, dlatego pytaliśmy o doświadczenia związane z pracami domowymi: Poza tym wszystkich uczestników sondy zapytaliśmy: Mail z zaproszeniem do udziału w sondzie został wysłany drogą mailową do 17 487 adresatów. Wiadomość otworzyło 3088 osób. Odpowiedzi były zbierane od 28 lutego do 6 marca 2024 r. Łącznie w sondzie „Twoja opinia o pracach domowych” wzięło udział 4515 osób. Najwięcej odpowiedzi otrzymaliśmy od rodziców – 2455. Ankietę wypełniło 1434 nauczycieli i nauczycielek oraz 626 uczennic i uczniów.

Raport z Narad Obywatelskich o Edukacji

Publikacja ma na celu zebranie oraz przedstawienie głosów podnoszonych podczas Narad Obywatelskich o Edukacji. Narady te zaczęły być przeprowadzane w odpowiedzi na strajk nauczycieli w 2019 roku. Publikacja wyjaśnia czym jest narada obywatelska, ukazuje ilość przeprowadzonych dotychczas narad, przedstawia również wnioski z odbytych narad. Data wydania – 2019 rok

Edukacja i Nauka

„Edukacja i Nauka” to zbiór postulatów obywatelskich opracowanych przez zespół ds. edukacji Rady Konsultacyjnej Ogólnopolskiego Strajku Kobiet. Publikacja skupia się na tematach związanych z wyrównywaniem szans w edukacji, zmianą funkcjonowania szkół oraz niwelowaniem barier edukacyjnych. W publikacji znajdziemy szereg postulatów obywatelskich wraz z ich szczegółowymi omówieniem. Autorzy wskazują na główne problemy systemu edukacji wraz z propozycjami ich rozwiązywania. Data wydania – 2021

O potrzebie nowego Prawa Oświatowego. Uzasadnienie wprowadzenia zmian

Publikacja „O potrzebie nowego Prawa Oświatowego. Uzasadnienie wprowadzenia zmian.” to podsumowanie dotychczasowych działań mających na celu zainicjowanie procesu zmiany prawa regulującego działanie systemu edukacji w Polsce. Publikacja ma za zadanie pomóc uporządkować oraz uprościć obecny, skomplikowany stan prawa oświatowego, wskazać potrzebne zmiany oraz ukazać rezultaty dokonanych analiz jak i również przeprowadzonych podczas tworzenia publikacji debat. Data wydania – 2023

Porozumienie dla Edukacji

„Porozumienie dla Edukacji”, to powstały w okresie od czerwca do października 2015 roku dokument zbierający społecznie wypracowane postulaty dotyczące zmian w edukacji. Przygotowany został przez moderatorów portalu „Nasza Edukacja” na podstawie wypowiedzi jego użytkowników. W publikacji możemy zapoznać się z wizjami dotyczącymi szkoły, kluczowymi problemami systemu edukacji oraz propozycjami ich rozwiązania. Data opracowania – 2015

Raport zbiorczy z prac Parlamentarnego Zespołu ds. Przyszłości Edukacji

Członkowie Parlamentarnego Zespołu ds. Przyszłości Edukacji w trakcie ponad rocznej debaty postawili przed sobą zadanie przygotowania rekomendacji w zakresie zmian w systemie edukacji dla partii politycznych. W trakcie debat zwrócono uwagę przede wszystkim na kwestie związane z kwalifikacjami nauczycielek i nauczycieli, samorządnością w szkole, wspieraniem prospołecznych postaw wśród uczniów oraz wieloma innymi niezwykle ważnymi z punktu widzenia edukacji tematami. Data wydania – luty 2019 r.

Podsumowanie II Szczytu dla Edukacji

W trakcie II Szczytu dla Edukacji uczestniczki i uczestnicy wydarzenie w podgrupach wskazywali priorytety na najbliższe miesiące. W poniższych tabelach prezentujemy wypracowane ustalenia. Pliki można również pobrać tutaj:

Mapa Drogowa dla Edukacji

Mapa drogowa dla edukacji to kolejny materiał opracowany pod egidą SOS dla Edukacji. Zawiera propozycje zmian, których celem jest naprawa polskiego systemu oświaty w obliczu wyzwań XXI wieku i pogłębiającego się kryzysu. Mapa drogowa została opracowana przez grupę ekspertów i ekspertek współpracujących z SOS dla Edukacji od 2021 r. oraz nowe osoby, które zaprosiliśmy do współpracy ze względu na ich kompetencje i perspektywę. Autorzy korzystali z dorobku Obywatelskiego Paktu dla Edukacji (czerwiec 2022 r.), Szczytu dla Edukacji (styczeń 2023 r.), Nowego otwarcia. 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni (czerwiec 2023 r.) oraz innych materiałów opracowanych przez organizacje związane z SOS. Punktem wyjścia dla tego dokumentu jest lista 114 postulatów zgłoszonych na Szczycie. Bazując na nich, mapa prowadzi do zwięzłego zestawu kluczowych – naszym zdaniem – kierunków działań na rzecz polskiej szkoły. Należy je podjąć w ciągu roku i kontynuować w latach następnych, aż do roku 2040

Ustawa o prawach ucznia i Rzeczniku Praw Ucznia. Projekt założeń autorska Stowarzyszenia Umarłych Statutów

Stowarzyszenie Umarłych Statutów przygotowało projekt założeń projektu ustawy o prawach ucznia i Rzeczniku Praw Ucznia. Dokument ten będzie poddany konsultacjom, a następnie stanie się podstawą opracowania projektu ustawy. Projekt założeń powstał w oparciu o długoletnie doświadczenie Stowarzyszenia Umarłych Statutów w działalności na rzecz praw ucznia. Ważnym elementem, który wpłynął na kształt projektu założeń, jest wydana przez SUS w kwietniu br. książka Prawa ucznia w Polsce. Raport z badań. Dyskusje o projekcie ustawy i powołaniu Rzecznika Praw Ucznia toczyły się w naszym Stowarzyszeniu od dłuższego czasu, natomiast prezentowany projekt założeń powstał w przeciągu ostatnich dwóch miesięcy i przeprowadzeniu wewnętrznych spotkań i debat. Pobierz: Projekt założeń projektu ustawy o prawach ucznia i Rzeczniku Praw Ucznia Jednocześnie zapraszamy Państwa do wzięcia udziału w konsultacjach tego projektu, które potrwają do 15 października 2023 r. Uwagi do projektu proszę przesyłać na adres: kontakt@umarlestatuty.pl. Prace nad projektem ustawy o prawach ucznia i Rzeczniku Praw Ucznia wpisują się działania koalicji SOS dla Edukacji, która przygotowała pakiet 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni nowego rządu, w którym jednym z postulatów jest uchwalenie ustawy o prawach ucznia oraz powołanie Rzecznika Praw Ucznia, a także w realizowany przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych projekt „Propozycje obywatelskie dla Polski”, w którym jednym z obszarów są prawa ucznia.

Propozycje dla Polski. Rozmowa o przyszłości

Organizacje społeczne wraz z ekspertami i ekspertkami od miesięcy pracują nad propozycjami dla przyszłości Rzeczpospolitej. W wielu obszarach wymagających naprawy, poprawy lub modernizacji, społeczeństwo obywatelskie ma gotowe propozycje rozwiązań i aktów legislacyjnych. Przedstawimy je 3 czerwca podczas Święta Wolności i Praw Obywatelskich w trakcie „Rozmowy obywatelskiej o przyszłości” zorganizowanej przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych, Fundację im. Stefana Batorego i Europejskie Centrum Solidarności. PRAWORZĄDNOŚĆ – NIEZALEŻNE SĄDOWNICTWO Nazwa koalicji lub organizacji przygotowującej propozycje: Stowarzyszenie Sędziów Polskich „IUSTITIA” Osoba prezentująca propozycje: Bartłomiej Przymusiński, sędzia, członek zarządu i rzecznik prasowy SSP „IUSTITIA” Czego dotyczą propozycje rozwiązań? Utworzenie nowego systemu sądownictwa, opartego na wybieranej zgodnie z Konstytucją Krajowej Radzie Sądownictwa, sądach powszechnych pozbawionych politycznego nadzoru, otwartych na udział czynnika obywatelskiego oraz Sądzie Najwyższym jako sprawnym i skutecznym sądzie prawa. Propozycje te są kompatybilne z nową ustawą o prokuraturze i Trybunale Konstytucyjnym, z którym tworzą pakiet 5 ustaw przywracających praworządność. Krótki opis problemu, którego dotyczą rozwiązania Wymiar sprawiedliwości znajduje się w głębokim i strukturalnym kryzysie. Sprawy sądowe trwają 67 proc. dłużej, rosną zaległości. W Izbie Cywilnej SN na rozpoznanie czeka 6 tys. spraw, w tym sprawy frankowe. Sądy funkcjonują w archaicznym otoczeniu. Podczas gdy na świecie wdraża się rozwiązania z zakresu sztucznej inteligencji, w Polsce akta sądowe są nadal papierowe. Obywatele, którzy muszą komunikować się z sądem według przestarzałych zasad, tracą czas i pieniądze. System jest oderwany od potrzeb obywateli, utrudnia działalność gospodarczą, uporządkowanie ważnych spraw rodzinnych i majątkowych. To narusza ich podstawowe prawo do rozpoznania sprawy przez niezawisły i bezstronny sąd i w rozsądnym terminie. Politycznie wybierana Krajowa Rada Sądownictwa, polityczna kontrola nad stanowiskami prezesów sądów, upolitycznienie prokuratury i Trybunału Konstytucyjnego przyniosły katastrofalne skutki. Postępowania trwają coraz dłużej, obywatele nie mają zaufania do instytucji sądowych i prawa. Naruszane są zobowiązania Polski wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej. Rodzi to dotkliwe skutki finansowe, które obciążają wszystkich Polaków: odszkodowania za przewlekłe postępowania, zablokowanie środków unijnych, kary nałożone przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (ponad pół miliarda euro). Potrzebujemy uchwalenia ustaw, które zagwarantują wypłatę Polsce środków unijnych i odbudują systemowe gwarancje niezależności sądów i prokuratury. Musimy ochronić obywateli przed negatywnymi skutkami wadliwych nominacji neo-sędziów i zapobiec chaosowi prawnemu. Trzeba zapewnić apolityczny wybór sędziów Trybunału Konstytucyjnego i odbudować jego autorytet. Prokuratura musi być skuteczniejsza w ściganiu przestępstw urzędników i polityków. Szeroka koalicja organizacji pozarządowych połączyła siły i stworzyła wspólną koncepcję tego, jak zbudować nowoczesne sądownictwo. Jest to pakiet 5 ustaw i rekomendacji towarzyszących, które rozwiązują kluczowe problemy systemu. To jedyna taka propozycja w Polsce – kompleksowa, oparta na konsensusie ekspertów i dobrze napisana. Wymiar sprawiedliwości musi lepiej służyć obywatelom. Na czym polega proponowane rozwiązanie? Co i jak zmienia? * Natychmiastowe przyśpieszenie postępowań i szerszy dostęp obywateli do sądu zapobiegnie zwiększaniu kosztów biznesowych i ludzkich: * Sądy od razu otwarte dla obywateli wzmocnią zaufanie do sądownictwa: * AI w elektronicznym postępowaniu nakazowym jako początek pełnej cyfryzacji: * Utrzymanie orzeczeń neosędziów ochroni obywateli przed niepewnością co do ważności wyroku. * Koniec problemów z instytucjami UE, pełne odblokowanie środków europejskich i zakończenie naliczania kar. Jak zaawansowane są prace nad propozycjami rozwiązań? Podczas III Kongresu Prawników Polskich 24 czerwca 2023 zostaną przestawione szczegółowe założenia ustaw o KRS, SN i sądach powszechnych oraz projekt większości przepisów ustaw. Opis prowadzonych do tej pory działań: co zostało już zrobione? Obecnie trwają prace nad tekstem ustaw. Ich zasadnicze założenia uwzględniają wyniki warsztatów z obywatelami w całej Polsce „Rządy prawa, wspólna sprawa”. Projekt jest również konsultowany z innymi organizacjami prawniczymi. PRAWORZĄDNOŚĆ – TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY Nazwa organizacji przygotowującej propozycje Fundacja im. Stefana Batorego (Zespół Ekspertów Prawnych) Osoba prezentująca propozycje Krzysztof Izdebski Czego dotyczą propozycje rozwiązań? Model przywrócenia skutecznego działania Trybunału Konstytucyjnego, chroniącego prawa obywateli i obywatelek. Krótki opis problemu, którego dotyczą rozwiązania System kontroli konstytucyjności prawa w Polsce przestał prawidłowo funkcjonować w okresie zmian politycznych przełomu lat 2015–2016 i następujących w związku z nimi zmian prawnych oraz organizacyjnych dotyczących Trybunału Konstytucyjnego. Sparaliżowanie Trybunału Konstytucyjnego pozwoliło rządowi na podporządkowanie Krajowej Rady Sądownictwa, a następnie na podjęcie prób podporządkowania sobie władzy sądowniczej, w tym Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Prokuratura została oddana pod bezpośredni nadzór funkcjonariuszy koalicji rządzącej i była wykorzystywana przez nich dla celów politycznych z pogwałceniem standardów konstytucyjnych. Na czym polega proponowane rozwiązanie? Co i jak zmienia? Społeczny projekt ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nie ogranicza się do propozycji przywrócenia standardów państwa prawnego, ale przedstawia także sposoby na usprawnienie systemu kontroli konstytucyjności prawa i wzmocnienie gwarancji jego niezależności. Proponujemy w nim np. Drugi z prezentowanych projektów – projekt ustawy: przepisy wprowadzające ustawę o TK – pozwala na przywrócenie stanu praworządności w Trybunale Konstytucyjnym w sposób zgodny z Konstytucją RP. Fundacja Batorego oraz Zespół Ekspertów Prawnych stoją zdecydowanie na stanowisku, że praworządność musi zostać przywrócona wyłącznie praworządnymi działaniami, a Trybunał i pozostałe instytucje muszą być niezależne od woli politycznej tego lub kolejnych rządów. Jak zaawansowane są prace nad propozycjami rozwiązań? Projekt ustawy. Opis prowadzonych do tej pory działań: co zostało już zrobione? Projekty poddano konsultacji z wybitnymi specjalistami i specjalistkami z dziedziny prawa konstytucyjnego oraz przekazano do konsultacji organizacjom skupiającym osoby wykonujące zawody prawnicze i podejmujące działania na rzecz ochrony państwa prawa. Odbyły się spotkania z przedstawicielami i przedstawicielkami partii opozycyjnych, które wyraziły poparcie dla projektu. Organizowana jest zbiórka podpisów organizacji społecznych popierających projekt: https://publicystyka.ngo.pl/spoleczny-projekt-ustawy-o-trybunale-konstytucyjnym-poprzyj-podpisz. Załączniki do przygotowanych rozwiązań Projekt wraz z opisem One pager o organizacji Wyciąg głównych elementów projektów ustaw o Trybunale Konstytucyjnym PRAWORZĄDNOŚĆ – PROKURATURA Nazwa organizacji przygotowującej propozycje Stowarzyszenie Prokuratorów Lex Super Omnia Osoba prezentująca propozycje Krzysztof Izdebski Czego dotyczą propozycje rozwiązań? Utworzenie niezależnej od wpływów politycznych prokuratury, opartej na standardach międzynarodowych, stojącej na straży praworządności oraz praw i wolności człowieka. Krótki opis problemu, którego dotyczą rozwiązania Począwszy od marca 2016, prokuratura została podana pełnej politycznej kontroli. Po unifikacji urzędów Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości na jej czele stanął czynny polityk, poseł na Sejm RP, a zarazem szef partii współrządzącej. Praktyką działalności prokuratury stało się naruszanie zasady równego traktowania wobec prawa. Z jednej strony prokuratura z pełną determinacją ściga obywateli sprzeciwiających się naruszaniu naruszeniu zasad demokracji i praworządności, z drugiej zaś – nie podejmuje postępowań przygotowawczych wobec osób związanych z aktualną większość sprawującą władzę. Na czym polega proponowane rozwiązanie? Co i jak zmienia? mnia, jest pierwszą kompleksową regulacją kształtującą ustrój prokuratury i jej pozycję w strukturze organów państwa; został przygotowany w oparciu o standardy międzynarodowe, w szczególności Rady Europy. Podstawowymi filarami projektu ustawy są: Proponujemy rozdział funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości, zmiany strukturalne sprowadzające się do ograniczenia ilości szczebli prokuratury w celu likwidacji wszelkich form nadzorczych, co przyczyni się do większej sprawności prowadzenia postępowań przygotowawczych. Niezależny prokurator, pozbawiony zewnętrznych ingerencji, działający w interesie obywatela będzie gwarantem obiektywnego i rzetelnego rozpoznania jego sprawy. Niezależność ta zostanie wzmocniona dzięki przywróceniu konkursów, obejmujących zarówno stanowiska funkcyjne, jak i służbowe, a także dzięki przywróceniu kadencyjności stanowisk kierowniczych w prokuraturze. Jak zaawansowane są prace nad propozycjami rozwiązań? Stowarzyszenie przygotowało projekt ustawy. Opis prowadzonych do tej pory działań: co zostało już zrobione? Obecnie projekt ustawy jest recenzowany przez legislatorów, aby spełniał zasady techniki prawodawczej. Projekt został skonsultowany z członkami Stowarzyszenia, a jego główne tezy zaprezentowane podczas konferencji w marcu 2023. Projekt jest również konsultowany z innymi organizacjami prawniczymi. One pager o działaniach/propozycjach organizacji Jest to implementacja rekomendacji Rady Europy, zawartej w opinii Komisji Weneckiej oceniającej aktualnie obowiązujące przepisy Prawa o prokuraturze, jak również rekomendacji Komisji Europejskiej, zawartej w ostatnim Raporcie o stanie praworządności w Polsce za 2022 rok. Stowarzyszenie proponuje wybór Prokuratora Generalnego spośród dwóch kandydatów legitymujących się co najmniej dwudziestoletnim,

Co dalej? Komisja Edukacji Narodowej!

Polska szkoła potrzebuje zmian – dużych i małych, systemowych, ale też pozornie drobnych. Na początek potrzebuje jednak oddechu i powiewu świeżego powietrza, po latach zaciskania gorsetu centralnej regulacji i kontroli. Z tego powodu stworzyliśmy pakiet 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni nowego rządu, czyli zestaw propozycji na nowe otwarcie dla szkoły. Dziś prezentujemy dziesiątą i ostatnią z nich. Obecnie Niezależnie od zmian możliwych do wprowadzenia w krótkim czasie, należy dążyć do wypracowania bardziej całościowych i systemowych rozwiązań. To zadanie nie powinno być jednak, jak to dotychczas jest praktykowane, domeną wyłącznie Ministerstwa Edukacji i Nauki. Musi się opierać na współdziałaniu wszystkich ważnych podmiotów: rządu, samorządów lokalnych, organizacji nauczycielskich, przedstawicieli oświaty niepublicznej, organizacji pozarządowych i akademii. Jak to zmienić? Do pobrania Przeczytaj pozostałe propozycje.

Reaktywacja rad oświatowych – więcej partycypacji i elastyczności

Polska szkoła potrzebuje zmian – dużych i małych, systemowych, ale też pozornie drobnych. Na początek potrzebuje jednak oddechu i powiewu świeżego powietrza, po latach zaciskania gorsetu centralnej regulacji i kontroli. Z tego powodu stworzyliśmy pakiet 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni nowego rządu, czyli zestaw propozycji na nowe otwarcie dla szkoły. Dziś prezentujemy dziewiątą z nich. Obecnie Przepisy Prawa oświatowego przewidują możliwość powoływania przez samorządy rad oświatowych jako organu opiniodawczo-doradczego w sprawach edukacyjnych. W praktyce istnieje jednak bardzo niewiele takich organów, a tam, gdzie władze dostrzegają potrzebę włączania różnych podmiotów w tworzenie polityki oświatowej, wolą też wypracowywać własne rozwiązania instytucjonalne (np. Warszawska Rada Edukacyjna), a nie wpasowywać się w ustawową formułę. Konieczne jest uelastycznienie regulacji partycypacyjnej polityki oświatowej i usunięcie barier prawnych dla zwiększenia roli tego modelu. Jak to zmienić? Do pobrania Przeczytaj pozostałe propozycje.

Organizacje pozarządowe w szkole – łatwiejsza współpraca zamiast barier

Polska szkoła potrzebuje zmian – dużych i małych, systemowych, ale też pozornie drobnych. Na początek potrzebuje jednak oddechu i powiewu świeżego powietrza, po latach zaciskania gorsetu centralnej regulacji i kontroli. Z tego powodu stworzyliśmy pakiet 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni nowego rządu, czyli zestaw propozycji na nowe otwarcie dla szkoły. Dziś prezentujemy ósmą z nich. Obecnie Dyskusja o obecności organizacji pozarządowych w szkołach, która przetoczyła się przy okazji obu wersji „lex Czarnek”, pozostawiła wiele wątpliwości i niepewności co do możliwości współpracy na linii organizacje społeczne – szkoły. Nawet jeśli rozwiązania radykalnie utrudniające tę współpracę ostatecznie nie stały się prawem, to skutkują tzw. efektem mrożącym. Dlatego potrzebny jest wyraźny sygnał ze strony ustawodawcy, że taka współpraca jest nie tylko dopuszczalna, ale ze wszech miar pożądana. Jak to zmienić? Do pobrania Przeczytaj pozostałe propozycje.

Ustawa o prawach uczennic i uczniów – szkolna demokracja na co dzień

Polska szkoła potrzebuje zmian – dużych i małych, systemowych, ale też pozornie drobnych. Na początek potrzebuje jednak oddechu i powiewu świeżego powietrza, po latach zaciskania gorsetu centralnej regulacji i kontroli. Z tego powodu stworzyliśmy pakiet 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni nowego rządu, czyli zestaw propozycji na nowe otwarcie dla szkoły. Dziś prezentujemy siódmą z nich. Obecnie Prawa uczennic i uczniów związane z nauczaniem, ocenianiem, wolnością przekonań i innymi obszarami życia szkoły nigdy nie były priorytetem polityki i prawa oświatowego. Do niedostatecznej ochrony praw uczennic i uczniów przyczynia się słaba pozycja samorządów uczniowskich (SU). Nie mają one żadnych realnych kompetencji, są wyłącznie organem doradczym, ale nawet i ta rola nie jest zawsze respektowana (np. nie zawsze zasięga się opinii SU w przedmiocie skreślenia ucznia z listy uczniów, co jest obowiązkowe). Obecnie samorządy nie mają z czego finansować swoich działań, co hamuje aktywnośći inicjatywy uczennic i uczniów. Konieczne jest także przejrzenie i zmodyfikowanie szkolnych statutów, które nie zawsze zgodne są z obowiązującym w Polsce prawem. Jak to zmienić? Do pobrania Przeczytaj pozostałe propozycje.

Deregulacja i odwrócony nadzór pedagogiczny – koniec z papierologią

Dość kuratorów-polityków i ręcznego sterowania samorządową oświatą

Polska szkoła potrzebuje zmian – dużych i małych, systemowych, ale też pozornie drobnych. Na początek potrzebuje jednak oddechu i powiewu świeżego powietrza, po latach zaciskania gorsetu centralnej regulacji i kontroli. Z tego powodu stworzyliśmy pakiet 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni nowego rządu, czyli zestaw propozycji na nowe otwarcie dla szkoły. Dziś prezentujemy piątą z nich. Obecnie Kuratorów oświaty powołuje dziś na wniosek wojewodów Minister Edukacji i Nauki. Procedura konkursowa nie gwarantuje wyboru najbardziej kompetentnych osób, ponieważ w komisji dominują przedstawiciele ministra i wojewody, zaś merytoryczna ocena kandydatów jest całkowicie uznaniowa. Nie opiera się na kompleksowej i wymiernej ocenie kompetencji kandydatów. Nie ma również ograniczeń przy powoływaniu na stanowisko osób aktywnie zaangażowanych partyjnie. W efekcie zdecydowana większość kuratorów oświaty to osoby bezpośrednio związane z PiS – członkowie tej partii lub jej kandydaci w wyborach. Symbolem upartyjnienia i ideologizacji kuratoriów stała się zwłaszcza małopolska kurator Barbara Nowak. Jak to zmienić? Do pobrania Przeczytaj pozostałe propozycje.

Kategoria: Publikacje