Postulat dla Edukacji

Rady Młodzieżowe dla Edukacji

Przewodnik dla młodzieżowych rad gmin i powiatów gotowych do podjęcia partycypacyjnych działań na rzecz lokalnej edukacji

Rady młodzieżowe dysponują kompetencjami, by w drodze konsultacji, doradztwa i inicjatyw podjąć wyzwanie dotyczące tworzenia lokalnej polityki oświatowej jako elementu polityki młodzieżowej oraz strategicznego działania dotyczącego młodzieży i realizowanego na jej rzecz (z ustaw o samorządzie gminnym i powiatowym).

Dlaczego?

Dlaczego warto zorganizować Debatę dla Edukacji?

Przykłady debat

Zobacz przykłady debat zorganizowanych przez inne rady.

Podstawy prawne

Jakie przepisy umożliwiają organizację Debaty dla Edukacji?

Korzyści

Co daje organizacja Debata dla Edukacji?

Spis treści

W jaki jeszcze sposób rady młodzieżowe mogą wspierać lokalną edukację?

Debaty to jedna z form działania, którą postrzegamy jako najskuteczniejszą strategię do budowania lokalnego sojuszu na rzecz dobrej edukacji. Wartość debatowania jest nie do przecenienia, jednak do przeprowadzenia zmiany potrzebne są również działania podejmowane równolegle przez różne zaangażowane strony. Liczba i rodzaje działań są oczywiście niezliczone. Poniżej podajemy przykłady ku inspiracji. Przede wszystkim zachęcamy, by wybierać działania oparte o analizę zasobów i potrzeb, rekomendujemy też zaplanowanie takich pomysł podczas debat. Przykładowe działania, które rady młodzieżowe mogą zrealizować, by edukacja lepiej odpowiadała na potrzeby uczniów i uczennic oraz na wyzwania współczesnego świata.

Organizacja pracy rady

  • Podział zadań w radzie według kompetencji i zainteresowań oraz możliwości. Dostrzeganie i przeciwdziałanie pojawiającym się stereotypom i uprzedzeniom (np. zmienianie co jakiś czas przypisanych ról, tak by każdy mógł wykonywać różne zadania; zadawanie pytania i czekanie na odpowiedź chwilę dłużej, tak by osoby mniej aktywne miały szansę uczestniczyć).
  • Używanie języka równościowego i włączającego w dokumentach i komunikatach płynących z rady (ciekawy poradnik nt. języka równościowego został opublikowany przez Warszawską Radę Kobiet we współpracy z Urzędem Miasta: https://edukacja.um.warszawa.pl/-/-nie-rownosc-plci-w-jezyku).
  • Zwiększanie dostępności wydarzeń i komunikatów rady dla osób z niepełnosprawnościami (np. podjazdy dla wózków w miejscach wydarzeń, dostosowanie komunikatów w mediach społecznościowych do osób niewidzących, uwzględnienie napisów w tworzonych filmach dla osób głuchych).
  • Uwzględnienie w pracach rady pełnomocników lub innej formuły umożliwiającej uwzględnienie perspektywy mniejszościowej (np. osób z doświadczeniem migracyjnym, Ukraińców, osób z niepełnosprawnościami, w spektrum autyzmu itp.) i wdrożenie rozwiązań sprzyjających zaangażowanie osób z mniejszości w aktywność rady.
  • Wdrożenie w życie kultury otwartości na błąd i informację zwrotną.
  • Warsztaty dla członków i członkiń rady z komunikacji bez przemocy (według Marshalla B. Rosenberga) lub innej metody sprzyjającej skutecznej i asertywnej komunikacji w zespole.
  • Podsumowanie i ewaluacja prowadzonych działań.

Organizacja Debat dla Edukacji

Ten moment obejmuje pierwsze kroki, które w rezultacie pozwolą na organizację debaty. Warto umocować to wydarzenie formalnie poprzez standardowe dla Waszej rady procedury, np. podjęcie uchwały rady o organizacji debaty i powołaniu odpowiedzialnej za jej przygotowanie komisji, wysłanie listu do władz samorządowych i ogłoszeniu o decyzji w odpowiednich mediach.

Zachęcamy również do powiadomienia o podejmowanym przedsięwzięciu biura SOS dla Edukacji (kontakt@sosdlaedukacji.pl) i otagowanie nas w mediach społecznościowych (#PaktDlaEdukacji #SOSdlaEdukacji). Jeśli zajdzie potrzeba, możemy wesprzeć Waszą debatę wzmacniającym słowem, kontaktem do odpowiednich osób, obecnością podczas wydarzenia.

Zastanówcie się, który obszar działań jest dla waszej lokalnej społeczności najważniejszy. Wybierzcie jeden konkretny temat z zaproponowanej przez nas listy (https://www.organizacjespoleczne.org.pl/jakiej-chcemy-szkoly/) lub sformułujcie własny. Dzięki temu będzie Wam łatwiej wypracować i wdrożyć rozwiązania. W trakcie spotkania możecie zebrać od uczestników i uczestniczek informacje o innych istotnych dla nich obszarach. Będziecie mogli zacząć pracę nad nimi na kolejnych spotkaniach.

Postawiony przed debatą cel powinien być konkretny. Może przybrać postać pytania lub problemu. Uczestnicy powinni mieć świadomość, że w toku dyskusji mają wyłonić propozycje rozwiązań.

Zaproście przedstawicieli wszystkich grup interesariuszy (władze lokalne, dyrekcje szkół, nauczyciele, rodzice, uczennice, osoby reprezentujące trzeci sektora). Zadbajcie, aby grupy reprezentantów były podobnej wielkości.
Zastanówcie się, kiedy i gdzie najlepiej zorganizować spotkanie. Przyda się duża sala, w której będzie można wydzielić przestrzeń do pracy w grupach (np. w szkole, urzędzie, bibliotece czy domu kultury).

To osoba odpowiedzialna za płynny przebieg procesu. Przywita uczestniczki i uczestników, będzie pilnowała czasu i doprowadzi do zebrania końcowych wniosków.

Warto wybrać kogoś, kto zagwarantuje bezstronność procesu, będzie dbał o partycypacyjną atmosferę i poczucie bezpieczeństwa uczestników i uczestniczek. Jeśli wydaje Wam się, że w Waszej społeczności nie ma takiej osoby, warto sięgnąć po kogoś z zewnątrz, kto specjalizuje się w takich zadaniach (SOS dla Edukacji może Was wesprzeć w poszukiwaniu jej). Poniżej zawarliśmy wskazówki dla takiej osoby.

Potrzebujecie 4–5 osób, które będą czuwały nad pracą przy stolikach i zajmą się zebraniem i krótkim podsumowaniem wypracowanych pomysłów. Dobrze jest ustalić przed spotkaniem, kto pełnić będzie tę rolę i uwzględnić osoby z różnych debatujących grup.
Prześlijcie zaproszonym osobom informacje o zagadnieniu, którego ma dotyczyć spotkanie (temat, metoda pracy). Warto przypomnieć im, do czego odnosi się lokalna polityka oświatowa, na czym polega model partycypacyjny i dlaczego rozmowa z wszystkimi interesariuszkami to podstawa samorządności i autonomii edukacji.
Naładowany smartfon albo aparat fotograficzny pozwoli utrwalić pracę w mniejszych zespołach i na forum, a przede wszystkim – zrobić zdjęcia arkuszy z mapą wyzwań oraz wypracowanymi przez uczestników i uczestniczki rozwiązaniami. Zdjęcia można potem udostępnić, aby dalej pracować nad pomysłami ze spotkania. Jeśli osoby uczestniczące wyrażą zgodę, możecie również udokumentować ich udział w spotkaniu i upowszechnić np. w mediach społecznościowych, na stronie www Waszej rady itp. Zachęcamy do tagowania: #PaktDlaEdukacji #SOSdlaEdukacji.
Zadbajcie o to, aby wnioski były konkretne. Ustalcie, jakie dalsze kroki warto podjąć. Wybierzcie działania, które zrealizujecie. Postarajcie się, aby uczestnicy opuścili spotkanie z poczuciem, że zmiany są możliwe.

Osoba prowadząca debatę czuwa nad tym, aby wszyscy czuli się podczas prac komfortowo i bezpiecznie. Do jej kompetencji (poza dbałością o przebieg spotkania i wypracowanie realnych rozwiązań) należą również: uważność na to, co się dzieje, udzielanie odpowiedzi, wspieranie interakcji między uczestnikami, elastyczne podejście i dostosowanie prac do dynamiki spotkania.

Rola moderatorki:

  • wyjaśnia osobom uczestniczącym sposób pracy w czasie debaty i podaje jej ramy czasowe;
  • pilnuje czasu i głównego wątku;
  • przeformułowuje lub wyjaśnia pytania i wypowiedzi uczestników;
  • dba o przygotowanie i przedstawienie przez osoby moderujące stoliki zwięzłego, ale wyczerpującego podsumowania zawierającego wypracowane wnioski;
  • podsumowuje kolejne etapy dyskusji;
  • podejmuje decyzję o zakończeniu dyskusji i informuje o tym;
  • podsumowuje w kilku zdaniach przebieg dyskusji i dziękuje osobom uczestniczącym;
  • pilnuje równości wypowiedzi zakładającej, że każdy z uczestników ma takie samo prawo zabierania głosu;
  • czuwa nad ograniczeniem czasu wypowiedzi, jeśli taka zasada została wprowadzona przez organizatorów;
  • dba o dokumentację fotograficzną spotkania (kilka zdjęć);
  • przygotowuje opis przebiegu spotkania (główne obserwacje i refleksje);
  • przeprowadza ankietę podsumowującą spotkanie.
To zależy od Waszych potrzeb, wybranego tematu i otwartości społeczności. Liczymy, że zorganizowana debata to dopiero początek procesu lokalnych konsultacji i działań. Kolejne – dotyczące innych wyzwań – mogą skupiać przedstawicieli innych grup.
Tak, to także jest możliwe. Jeśli zdecydujecie się skupić na temacie, który dotyczy jednej placówki, takie rozwiązanie będzie bardzo dobre. Obecne będą przecież jeszcze przedstawicielki samorządu. Zastanówcie się też nad zaproszeniem aktywistek lokalnych organizacji.
Warto wybrać temat interesujący dla przedstawicieli różnych grup i dający szansę na wypracowanie działania, które uda się w kolejnych tygodniach (miesiącach) wdrożyć. Możecie przesłać dyrektorom/nauczycielom/radom rodziców/samorządom uczniowskim krótką ankietę z pytaniem, czym chcieliby się zająć, albo zdecydować samodzielnie.
Współpracować z tymi, którzy okazują taką gotowość. Nie warto na pierwsze spotkanie zapraszać przeciwników wszelkich zmian czy też osób, które nie widzą sensu rozmowy z udziałem młodzieży, rodziców i nauczycieli. Może przekonają się powoli i będzie warto zaprosić ich na następne spotkania?

Przebieg spotkania

Dyskusja jest podzielona na dwie tury.

Pierwsza tura odbywa się w grupach „stanowych” (stolik uczniowski, stolik rodziców, stolik nauczycielski, stolik dyrektorski, stolik samorządowy). Jeśli w debacie uczestniczą przedstawiciele organizacji społecznych, to można utworzyć osobny stolik, ale być może bardziej owocnym rozwiązaniem będzie przydzielenie przedstawiciela organizacji do każdego stolika.

Po zakończeniu prac gospodynie stolików przedstawiają podsumowanie.

Ważne! Tę rundę podsumowań najlepiej zacząć od stolika uczniowskiego, gdyż głos młodych ludzi zwykle najskuteczniej otwiera rozmowę – często jest najodważniejszy i bardzo autentyczny.

Druga tura prac odbywa się w grupach „międzystanowych” i daje przestrzeń do wymiany opinii osobom z różnych „stanów”, już ośmielonym wcześniejszymi rozmowami. Na tym etapie – na podstawie rozwiązań zgłoszonych w pierwszej turze – uczestnicy mogą zaplanować konkretne działanie, które następnie zostanie zrealizowane.

Zakończeniem debaty jest przedstawienie propozycji działań wypracowanych przy poszczególnych stolikach (gospodynie stolików) i wybór tego, które zostanie zrealizowane (prowadzi moderatorka debaty). Proponowane działania będą miały wiele wspólnych punktów, więc wbrew pozorom ten etap narady nie musi trwać bardzo długo.

Pliki do pobrania

Działamy na rzecz dobrej szkoły i mądrej edukacji. Monitorujemy i pokazujemy jak działa polska oświata. Proponujemy zmiany i rozwiązania systemowe. Promujemy i upowszechniamy dobre praktyki w edukacji.

Kontakt

  • kontakt@sosdlaedukacji.pl

Realizacja: Michał Szymanderski-Pastryk

Skip to content