Życzenia na Dzień Edukacji
Szanowni Państwo, od 2021 roku w ramach koalicji SOS dla Edukacji pracujemy nad naprawą polskiej szkoły. Z jednymi z Was ściślej, z innymi nieco luźniej, ale wkład każdej z osób jest bezcenny. Dzięki różnorodności głosów i punktów widzenia udało nam się wypracować rozwiązania, które zyskały już szerokie poparcie. Od środowisk szkolnych i akademickich, przez związki zawodowe i organizacje społeczne, po ugrupowania polityczne. Pakt dla Edukacji podpisany przez 75 podmiotów oraz 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni rządów, które zyskały poparcie wszystkich partii paktu senackiego to efekt naszej wspólnej pracy. Dziękujemy Wam za nią i jesteśmy przekonani, że w najbliższym czasie czekają nas kolejne działania na rzecz naprawy polskiej edukacji. Z okazji obchodzonego jutro święta edukacji życzymy Państwu, a także polskim nauczycielkom i nauczycielom oraz dzieciom mądrej i dobrej szkoły!
“Realna poprawa sytuacji materialnej nauczycieli”. Przedstawiciele i przedstawicielki opozycji podpisali po debacie ZNP „Porozumienie na rzecz edukacji”
„Związek Nauczycielstwa Polskiego i ugrupowania opozycji demokratycznej stwierdzają, że edukacja i nauka są naszym wspólnym dobrem. Chcemy dobrze funkcjonujących, autonomicznych szkół samorządowych, które kształcić będą uczniów w ścisłym powiązaniu z tempem i różnorodnością zmieniającej się rzeczywistości, otoczenia społecznego i gospodarczego naszego kraju” – czytamy m.in. w dokumencie, który publikujemy w całości. Związek Nauczycielstwa Polskiego i ugrupowania opozycji demokratycznej stwierdzają, że edukacja i nauka są naszym wspólnym dobrem. Chcemy dobrze funkcjonujących, autonomicznych szkół samorządowych, które kształcić będą uczniów w ścisłym powiązaniu z tempem i różnorodnością zmieniającej się rzeczywistości, otoczenia społecznego i gospodarczego naszego kraju Dla realizacji tych celów niezbędna jest odbudowa prestiżu zawodu nauczyciela i nauczyciela akademickiego zarówno w aspekcie społecznym, jak i materialnym. Przedstawiciele ugrupowań opozycji demokratycznej deklarują realizację rekomendowanych przez Związek Nauczycielstwa Polskiego rozwiązań poprawiających sytuację uczniów. studentów, nauczycieli, nauczycieli akademickich oraz pracowników administracji i obsługi, poprzez zadbanie o: Ugrupowania opozycji demokratycznej Związek Nauczycielstwa Polskiego Warszawa, 9 października 2023 r.
Szkoła, o jakiej nam się nie śniło. Bajka na wybory
Nauczyciele wracają do szkół, uczniowie przestają tylko wkuwać. To sen a może nasza przyszłość? SOS dla Edukacji dzieli się nietypową dla organizacji społecznych formą – zamiast eksperckiego opracowania bajka, która (jak to bajka) ma wartość poznawczą. I zawiera przesłanie na wybory 12 października 2028 roku, gdzieś w Polsce Dzień Edukacji Narodowej wypadał tym razem w sobotę. Szkolne uroczystości miały się zatem odbyć w piątek. Piątek trzynastego. Data wydawała się pechowa, ale na dyrektorze Marcinie Nowaku nie robiło to wrażenia. Pracował w szkole od ponad trzydziestu lat. Jeszcze do niedawna „piątek trzynastego” przytrafiał mu się średnio raz w tygodniu – dyrektor przyzwyczaił się do funkcjonowania w stanie permanentnego kryzysu i tracił już nadzieję, że dla edukacji kiedykolwiek zaświeci słońce. Ale, ku jego zaskoczeniu, kilka lat temu coś zaczęło się zmieniać. Karta się odwróciła. Wychodząc ze szkoły w przeddzień obchodów święta oświaty, dyrektor Nowak uśmiechał się sam do siebie. Myślami wrócił do nie tak odległych czasów, gdy zarywał noce, poszukując nauczycielek i nauczycieli na miejsce tych, którzy – zniechęceni głodowymi pensjami i narastającym stresem – szukali szczęścia w innych profesjach. To nie poprawiło się od ręki, ale od pewnego czasu spał już spokojniej. Solidne podwyżki i waloryzacja nauczycielskich płac sprawiły, że kadra pedagogiczna przestała odchodzić. Co więcej, osoby, które odeszły, ale tęskniły za szkołą, zaczęły wracać. Decyzje o powrocie były tym łatwiejsze, że po wielu latach nauczycielki i nauczyciele mieli znowu wpływ na to, czego i jak uczą. Dyrektor zawsze był fanem projektów uczniowskich, ale kadra tylko wzruszała ramionami – nie ma na to czasu. Teraz zabrali się za realizację projektów, i dzieci uczą się, w praktyce, zamiast wkuwać zadany materiał. Przybyło eksperymentów na lekcjach i zajęć w terenie. Uczennice i uczniowie prowadzą w szkole dyskusje o tym, co uważają za istotne – zmianach klimatu, migracjach, sztucznej inteligencji, no i o tym, co warto robić w życiu. Ci młodzi uwielbiają się mądrzyć, jak żyć – uśmiechnął się z rozczuleniem dyrektor Nowak. Pomyśleć, że wystarczyło ograniczenie podstawy programowej, by ulżyć przemęczonym dzieciom i obudzić w nich chęć do myślenia i działania. Samorząd uczniowski i rada szkoły działały tak, jak Nowak to sobie kiedyś wymarzył. Same ciągnęły tyle spraw, że miał wreszcie czas, by zająć się wspieraniem kadry nauczycielskiej, rozmowami z uczniami i rodzicami, no i dbaniem o wyposażenie szkolnych pracowni, co jako człowiek konkretu lubił szczególnie. Udało mu się nawet uporządkować wiecznie zaniedbany teren wokół boiska. Młodzi założyli tam ogródek, a pod starym bzem świątynię dumania. Samorząd miejski finansował małe programy szkoleniowe z lokalnej i unijnej kasy, w tym sieć wsparcia i samokształcenia dla kadry kierowniczej z całego miasta. Dyrektor wciąż się dziwił, jak w nowej rzeczywistości młodzi ludzie dojrzewają – potrafią wyjść z inicjatywą, przekonywać do swoich pomysłów, działać zespołowo. Pokój nauczycielski też był zupełnie inny, spotkania rady pedagogicznej i zespołów przedmiotowych czy wychowawczych przestały być fikcją. Odkąd nauczyciele wprowadzili ocenianie kształtujące, skończyła się zmora pretensji i uczniów i rodziców o złe oceny – uczniowie uczą się nie dla stopni, a jeśli rywalizują to na pomysły. Szkoła Nowaka zaprasza na zajęcia ludzi z organizacji społecznych, dzięki którym powstały też trzy kluby – filmowy, debatancki i europejski. Zgodę na udział dzieci w zajęciach z edukacji psychoseksualnej wyrazili prawie wszyscy rodzice, bo dawne upiory straszenia LGBT poszły spać. Oczywiście wyzwań wciąż nie brakowało. Jako doświadczony pedagog Marcin Nowak wiedział, że w świecie, który zmienia się tak szybko i nie zawsze w dobrym kierunku, edukacja nie uniknie problemów. Ale dyrektor, choć swego czasu stracił już cały zapał do pracy, był naprawdę gotowy, by stawiać czoła wyzwaniom. Zmiany, które zaszły w oświacie po wyborach 2023 roku, dodały mu energii. Odzyskał wiarę, że jego praca ma sens. Na Dzień Edukacji Narodowej czekał tym razem wyluzowany, a nie, jak dawniej, z poczuciem rozpaczy, że będzie trzeba gadać jakieś głupoty. A że obchody przypadały w piątek trzynastego? Uznał to za niefortunny zbieg okoliczności. *** Odgłos upadającego na podłogę długopisu wyrwał dyrektora Nowaka ze snu. Mężczyzna głęboko westchnął… W jego śnie tylko data się zgadzała. Był czwartek, a na kolejny dzień, piątek 13 października 2028 roku, zaplanowano huczne obchody święta oświaty. Oświaty, która w ostatnich latach wbrew oficjalnej wersji, wcale nie wstała z kolan, raczej pełzała po podłodze, a ludzie byli na skraju wytrzymałości. Dyrektor spojrzał na zegarek. Dochodziła 23.00. Wolałby drzemać w domu przed telewizorem, a tymczasem wciąż tkwił przy dyrektorskim biurku. Od kilku miesięcy szukał chętnych na miejsce kilkorga nauczycieli, którzy złożyli wypowiedzenia. Jak co roku operacja „łatania dziur” trwała przez całe wakacje i jak co roku zakończyła się połowicznym sukcesem. Po długich rozmowach dwoje emerytów zgodziło się zostać w szkole na jeszcze jeden, ostatni rok. Zarzekali się, że na tym koniec, bo jako grupa 70+ mają na prawdę dosyć. Godziny chemiczki i geografa udało się rozdzielić między innych nauczycieli, ale ta sztuka nie powiodła się w przypadku matematyki, fizyki i angielskiego. Nauczyciele tych przedmiotów już wcześniej mieli o wiele za dużo zajęć. Tradycyjne metody rekrutacji zawodziły. Publikacja ofert pracy na stronach kuratoriów stała się rytuałem pozbawionym większego sensu. Liczba ofert przytłaczała, a chętnych było jak na lekarstwo. Nie pomagały liczne kontakty w urzędach i dobre relacje z innymi dyrekcjami. Każdy przecież szukał rąk do pracy i każdy chciał być o krok przed innymi. 12 października, w przeddzień święta edukacji, część uczennic i uczniów nie mogła więc liczyć na lekcje matematyki, fizyki i angielskiego z prawdziwego zdarzenia. Dlatego mimo późnej pory dyrektor siedział nadal w gabinecie. Korzystając z chwili spokoju, pisał maila rozpaczy do anglistki, która pięć lat temu odeszła do „korpo”. Urodziła właśnie dziecko, więc może… Sprawdzał też dla świętego spokoju, czy w sieci nie pojawiły się nowe wpisy osób szukających pracy. Nie pojawiły się. W końcu znużenie wzięło górę. Zorientował się, że ostatnie pół godziny spędził, śniąc o lepszej szkole i uznał, że dość tego, na prawdę czas do domu. Przed wyjściem z pracy raz jeszcze sprawdził służbową pocztę. . W skrzynce był tylko jeden nieprzeczytany e-mail. To jednak wystarczyło, by wciąż zaspany dyrektor Marcin Nowak na dobre się obudził. Wiadomość została wysłana przez kuratorium oświaty. E-mail z kuratorium? O tej porze?! Dyrektor poczuł, jak
Konsultacje Mapy Drogowej dla Edukacji
Mapa drogowa dla edukacji: po co i dla kogo Mapa drogowa dla edukacji to kolejny materiał opracowany pod egidą SOS dla Edukacji. Zawiera propozycje zmian, których celem jest naprawa polskiego systemu oświaty w obliczu wyzwań XXI wieku i pogłębiającego się kryzysu. Mapa drogowa została opracowana przez grupę ekspertów i ekspertek współpracujących z SOS dla Edukacji od 2021 r. oraz nowe osoby, które zaprosiliśmy do współpracy ze względu na ich kompetencje i perspektywę. Autorzy korzystali z dorobku Obywatelskiego Paktu dla Edukacji (czerwiec 2022 r.), Szczytu dla Edukacji (styczeń 2023 r.), Nowego otwarcia. 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni (czerwiec 2023 r.) oraz innych materiałów opracowanych przez organizacje związane z SOS. Punktem wyjścia dla tego dokumentu jest lista 114 postulatów zgłoszonych na Szczycie. Bazując na nich, mapa prowadzi do zwięzłego zestawu kluczowych – naszym zdaniem – kierunków działań na rzecz polskiej szkoły. Należy je podjąć w ciągu roku i kontynuować w latach następnych, aż do roku 2040. Dlaczego to robimy? Rolą Mapy drogowej dla edukacji ma być wskazanie głównych kierunków zmian w edukacji, które mogą stanowić punkt wyjścia dla reform po ewentualnej zmianie władzy. Byłoby jednak naiwnością zakładać, że piszemy program dla przyszłego rządu, bo tego nie da się zadekretować. Decyzje władz będą, jak zwykle, wynikiem splotu wielu czynników i okoliczności, na które nie mamy wpływu. Zarysowana poniżej obywatelska i ekspercka wizja nowoczesnej szkoły zachowuje wartość niezależnie od wyniku wyborów, bo wiele działań można będzie zrealizować na poziomie samorządowym i szkolnym. Po Pakcie, rekomendacjach Szczytu i 10 rozwiązaniach na pierwsze 100 dni nowego rządu, tworzymy więc zarys planu rozwoju edukacji, licząc na to, że skłoni on przyszłych decydentów do uwzględnienia głosów środowisk obywatelskich i zmotywuje ich do skutecznego działania, by w miejsce dryfowania obrać rozsądny kurs. Mamy nadzieję, że środowiska obywatelskie i eksperckie – mimo różnic – będą dalej uczestniczyć w kształtowaniu przyszłości polskiej edukacji, proponując konstruktywne rozwiązania i wspierając ich wprowadzanie. A w przyszłości – recenzując i monitorując działania władz. Jak powstaje mapa drogowa? Mapa drogowa nie jest i nie może być powtórzeniem wszystkich pomysłów zawartych w rekomendacjach ze Szczytu, zwłaszcza, że postulaty zgłaszane w ramach otwartej, partycypacyjnej debaty nie zawsze były ze sobą spójne – niekiedy formułowane były wariantowo, a czasem okazywały się sprzeczne. Skupiliśmy się na tych propozycjach, które zyskały najszersze poparcie. Uważamy bowiem, że kwestie budzące najwięcej sporów i wymagające dłuższego namysłu (czasem nawet negocjacji) powinny zostać rozstrzygnięte w kolejnych miesiącach w zespołach tematycznych z udziałem zainteresowanych stron. W trakcie dyskusji staraliśmy się więc dokonać wyboru najważniejszych systemowych rozwiązań, a tam, gdzie to okazało się konieczne – rozwinąć i uzupełnić wcześniejsze propozycje. I tak na przykład powstała koncepcja sposobu powołania i działania Komisji Edukacji Narodowej. Jej autorem jest prof. Dawid Sześciło, ale obecna wersja projektu uwzględnia także postulaty innych osób z zespołu eksperckiego oraz osób reprezentujących organizacje członkowskie SOS dla Edukacji. Kolejne fragmenty mapy zawierają rozwiązania w pięciu kluczowych obszarach wymagających zmian. Zostały opracowane w trakcie dyskusji zespołowych, a następnie poddane konsultacjom w gronie osób współtworzących sieć SOS. Staraliśmy się maksymalnie uwzględniać zgłaszane uwagi – nie zawsze było to możliwe, zwłaszcza wtedy, gdy proponowane zmiany szły w innych kierunkach (np. w sprawie podstawy programowej czy edukacji cyfrowej). W kilku miejscach podkreślamy, że zapisane w naszym planie propozycje to tylko przykłady możliwych rozwiązań lub że przedstawiamy je do dalszego rozważenia. Publikujemy zatem mapę drogową dla edukacji jako dokument roboczy – podstawę do dalszych prac. Jest to materiał do kolejnej rundy konsultacji w różnych środowiskach – wrócimy do niej także na kolejnym Szczycie Edukacyjnym, który odbędzie się jesienią już po wyborach. Czy to się uda zrealizować? Mamy realną szansę zaproponować rozwiązania, które mogą stać się częścią strategii zmiany polskiej szkoły – poprzez włączanie do debaty publicznej, pracę ze środowiskiem nauczycielskim i otoczeniem szkoły, a także ugrupowaniami politycznymi i ich zapleczem eksperckim. A co z tego wyniknie, zobaczymy już na jesieni. Wiemy też, że doświadczenie edukacyjne polskich dzieci i młodych ludzi zależy w dużym stopniu od tego, co dzieje się w konkretnej szkole, na lekcjach i przerwach – ostatecznie kształtują je kompetencje i postawy nauczycielek i nauczycieli. Bez ich zaangażowania rozwiązań zaprezentowanych w mapie drogowej nie uda się wprowadzić. Dlatego dokument ten kierujemy nie tylko do przyszłych decydentów szczebla centralnego, ale także do kadry nauczycielskiej i dyrektorskiej. Mapę będziemy również dyskutować z samorządami lokalnymi jako organami prowadzącymi szkoły, pamiętając o wyborach samorządowych, które odbędą się już za kilka miesięcy. Edukacja to przecież najważniejsze – i zarazem generujące najwięcej wydatków – zadanie własne samorządu. Obywatelskie propozycje powinny być brane pod uwagę zarówno w kampanii wyborczej, jak i potem, w konkretnych działaniach władz samorządowych. Siłą obywatelskiego ruchu na rzecz naprawy edukacji jest różnorodność. Jesteśmy siecią zarówno aktywizmu, jak praktycznej pracy i wreszcie – ekspertyzy. W poszczególnych konkretnych kwestiach (na przykład nadzoru pedagogicznego czy edukacji domowej) możemy mieć różne punkty widzenia i gdzie indziej widzieć sedno problemu. Ale od prawie trzech lat wytrwale szukamy pola zgody. Zależy nam na skutecznej komunikacji z politykami i decydentami wszystkich szczebli, ale równie ważne jest dotarcie do opinii publicznej, w tym zwłaszcza do zróżnicowanych środowisk rodziców. Temu służą m.in. liczne teksty o problemach polskiej szkoły, które udało nam się opublikować w ostatnich miesiącach (https://sosdlaedukacji.pl/en/publicystyka/), wypowiedzi w mediach oraz wystąpienia publiczne. Dlaczego warto zajrzeć też do aneksu? Obywatelski Pakt dla Edukacji to pierwszym tego typu kompleksowy dokument, który opisuje najważniejsze obszary edukacji wymagające naprawy i główne kierunki zmian. Został opracowany w gronie SOS dla Edukacji, a następnie podpisany przez niemal 70 edukacyjnych organizacji społecznych, cztery największe stowarzyszenia samorządów lokalnych oraz związki zawodowe – Związek Nauczycielstwa Polskiego i Niezależny Związek Zawodowy Oświata Polska. Na tym fundamencie powstały kolejne dokumenty, w tym rozwiązania zaproponowane na Szczycie Edukacyjnym, 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni oraz zawarta w mapie drogowej strategia rozwoju systemu oświaty. 10 rozwiązań na 100 dni to zestaw działań ratunkowych, możliwych do realizacji lub zainicjowania w ciągu umownych 100 dni po wyborach. (najpewniej będą to raczej miesiące). To dokument przygotowany przez zespół prawny na podstawie rekomendacji Szczytu Edukacyjnego, podpisany w lipcu 2023 tego roku przez ugrupowania polityczne. Mamy nadzieję, że rozwiązania te zostaną wprowadzone w życie i otworzą
Stanowisko organizacji społecznych wobec Lex Czarnek 3.0
Przeczytaj wspólne stanowisko organizacji społecznych wobec procedowanego w Sejmie projektu ustawy “Chronimy dzieci, wspieramy rodziców” – Lex Czarnek 3.0. Lista sygnatariuszy jest aktualizowana. Warszawa, dn. 14 sierpnia 2023 r. Stanowisko organizacji społecznych wobec procedowanego w Sejmie projektu ustawy “Chronimy dzieci, wspieramy rodziców” – Lex Czarnek 3.0 Do Sejmu wrócił projekt ustawy, zaostrzający przepisy dotyczące współpracy szkół z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego. To trzecia próba ograniczenia współpracy pomiędzy organizacjami społecznymi i szkołami. Pierwsze dwie dwukrotnie zawetował Prezydent Andrzej Duda. Tym razem „Lex Czarnek 3.0” wraca jako projekt obywatelski, wspierany przez Marszałek Sejmu, Elżbietę Witek a jego założenie to rzekoma ochrona dzieci przed seksualizacją. Proponowana regulacja zakazuje w szkołach podstawowych seksualizacji. Seksualizacja według Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego to wartościowanie innych przez pryzmat atrakcyjności seksualnej. Nie ma takich organizacji, których celem jest uprzedmiotowienie dzieci, nie ma więc przed czym chronić. Legislacja, tworząca problem, który następnie sama rozwiązuje, to działania na szkodę państwa prawa. Projekt zakłada, że przed każdymi zajęciami rodzice będą musieli być poinformowani o programie zajęć oraz wyrazić zgodę na uczestnictwo w nich swoich dzieci. Takie rozwiązanie funkcjonuje już obecnie i nie ma potrzeby zaostrzania prawa w tym zakresie. Jego konsekwencją będzie jedynie wzrost szkolnej biurokracji oraz ograniczenie dzieciom i młodzieży dostępu do zajęć prowadzonych przez organizacje. Pragniemy przypomnieć, że szkoły otrzymują od organizacji pomoc m.in. w zakresie wsparcia zdrowia psychicznego uczniów i uczennic oraz kadry nauczycielskiej, wprowadzania nowych metod nauczania czy doskonalenia nauczycieli w korzystaniu z nowych technologii. Tematyka zajęć prowadzonych dla szkół przez organizacje, dotyczy edukacji globalnej, historycznej, klimatycznej, regionalnej, zdrowotnej, sportowej, artystycznej. Rzekoma ochrona przed “seksualizacją” spowoduje, że takich zajęć w szkole będzie mniej lub nie będzie ich wcale. My, niżej podpisane, organizacje pozarządowe, protestujemy przeciwko procedowaniu prawa, które utrudni dzieciom i młodzieży dostęp do zajęć wzbogacających pracę szkoły. Konsekwencjami wprowadzenia projektu nie będzie zwiększenie wpływu rodziców na to, jakie zajęcia organizowane są w szkołach. Będą nimi natomiast: wzrost biurokracji w placówkach, nałożenie na rady rodziców nowych obowiązków, na które rady rodziców nie mają przestrzeni, ograniczenie możliwości współpracy organizacji prowadzących zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów i uczennic. Jednocześnie, rodzice nie będą mieć żadnego wpływu na to, jakie zajęcia w szkole prowadzone są przez organizacje wspierane przez administrację centralną. Organizacje społeczne od 30 lat zmieniają polską szkołę. Dzięki ich aktywności w szkole wprowadzana była metoda projektów, czy ocenianie kształtujące. Organizacje, w czasie wybuchu pandemii pomagały także nauczycielom w realizacji nagłych zadań, związanych ze zdalną edukacją, a kiedy rozpoczęła się rosyjska inwazja na Ukrainę, dały wsparcie tysiącom osób uciekających przed wojną oraz pomogły przygotować się społecznościom szkolnym na przyjęcie dzieci z Ukrainy. Polska edukacja wiele zyskuje na współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego. Nie ma powodu aby tę współpracę ograniczać. Organizacje (lista w trakcie uzupełniania): Inicjatywa Protest z Wykrzyknikiem Fundacja „Przestrzeń dla edukacji” Fundacja Rodzice mają głos Program PROJEKTOR Fundacja EduTank Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Ruch Społeczny Obywatele dla Edukacji Grupa Zagranica Stowarzyszenie Amnesty International Polska Fundacja Geremka Centrum im. prof. Bronisława Geremk Fundacja Batorego im. Stefana Batorego Polska Fundacja im. Roberta Schumana Edukacja w Działaniu Komitet Obrony Demokracji Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych (OFOP) Wielka Koalicja za Równością i Wyborem – WKRW (WK_RW) Stowarzyszenie Dopamina Lab Fundacja Teach for PolandFundacja Szkoła z Klasą Ruch Samorządowy Tak Dla Polski Krajowe Forum Oświaty Niepublicznej F E D E R A Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania RodzinyFundacja EduMind-Uważność w edukacji Stowarzyszenie Interwencji Prawnej Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka
Ugrupowania opozycyjne podpisały Obywatelski Pakt dla Edukacji i 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni po wyborach
Obietnica naprawy polskiej szkoły. Ugrupowania opozycji demokratycznej podpisały Obywatelski Pakt dla Edukacji i deklarują gotowość wprowadzenia 10 ważnych zmian w pierwszych 100 dniach po wyborach Komunikat prasowy SOS dla Edukacji Sieć Organizacji Społecznych – SOS dla Edukacji od wielu miesięcy przekonuje ugrupowania opozycji demokratycznej do wypracowania wspólnego stanowiska w sprawie naprawy systemu oświaty w oparciu o Obywatelski Pakt dla Edukacji. Dziś możemy ogłosić, że to się udało. Pod Obywatelskim Paktem dla Edukacji i propozycjami 10 zmian prawnych na pierwsze 100 dni po wyborach podpisały się: Platforma Obywatelska, Nowoczesna i Inicjatywa Polska, Polskie Stronnictwo Ludowe i Polska 2050, Nowa Lewica i Razem. SOS dla Edukacji to koalicja ponad 40 organizacji społecznych działających w obszarze edukacji szkolnej, które w odpowiedzi na postępującą degradację i niszczenie polskiej szkoły podjęły próbę przygotowania propozycji zmian wychodzących naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom uczniów, nauczycieli i rodziców i odpowiadających na wyzwania XXI wieku. SOS dla Edukacji od 2020 r. wspólnie działa na rzecz dobrej szkoły i mądrej edukacji. Pokazuje braki i błędy w polityce oświatowej. Proponuje zmiany i rozwiązania systemowe. Promuje i upowszechnia dobre praktyki szkół i samorządów lokalnych. Przygotowany z inicjatywy koalicji Obywatelski Pakt dla Edukacji, podpisany w 2022 roku przez organizacje pozarządowe, związki nauczycielskie i stowarzyszenia samorządowe to odpowiedź na ograniczanie autonomii placówek, powiększającą się lukę oświatową i idące rozwarstwienie w jakości nauczania, dyskredytowanie nauczycieli, próby ideologizacji szkół oraz dramatyczne pogorszenie się kondycji psychicznej polskich dzieci i młodych ludzi. To pierwsza kompleksowa deklaracja, opisująca szkołę jakiej chcemy. 27 stycznia 2023 r. w Warszawie w oparciu o założenia Paktu koalicja SOS dla Edukacji zorganizowała Szczyt Edukacyjny, w którym wzięło udział ponad 170 przedstawicielek i przedstawicieli środowisk edukacyjnych: nauczycielskich i dyrektorskich, uczniowskich i rodzicielskich, akademickich, samorządowych i związkowych, aktywiści i aktywistki organizacji pozarządowych, a także przedstawiciele i eksperci ugrupowań politycznych. Efektem tej debaty obywatelskiej była obszerna publikacja zawierająca ponad 100 rozwiązań i rekomendacji, których celem jest uczynienie polskiej szkoły lepszym miejscem dla uczniów i nauczycieli. W oparciu o wypracowane na szczycie postulaty eksperci SOS dla Edukacji przygotowali propozycje 10 rozwiązań prawnych możliwych do wprowadzenia po wyborach. Dadzą one polskiej szkole impuls do prawdziwie dobrych zmian i szansę na nowe otwarcie. Bez rewolucji, z rozwagą i roztropnością, ze świadomością odpowiedzialności, jaka na nas, spoczywa wobec dzieci i młodzieży i wobec przyszłości kraju. Pod koniec czerwca 2023 r. poparcie dla postulatów Obywatelskiego Paktu dla Edukacji oraz propozycji 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni zadeklarowały: Platforma Obywatelska, Nowoczesna i Inicjatywa Polska, Polskie Stronnictwo Ludowe i Polska 2050, Nowa Lewica i Razem. Nasze dzieci potrzebują lepszej edukacji, co wymaga podjęcia zróżnicowanych i natychmiastowych działań. Podpisanie Paktu i propozycji 10 rozwiązań przez ugrupowania polityczne to mocny sygnał, że naprawa systemu oświaty staje się ważnym priorytetem – teraz i w najbliższych latach. Otwiera to drogę do zapewnienia odpowiedniego poziomu finansowania i przeprowadzenia niezbędnych zmian programowych. Rozwiązania przygotowane we współpracy z ekspertami i praktykami są konkretne i możliwe do wdrożenia. To od woli politycznej zależy ich wprowadzenie i naprawa szkoły – stwierdza Olga Napiontek, prezeska Fundacji Civis Polonus z SOS dla Edukacji. SOS dla Edukacji przygotowuje obecnie Mapę Drogową dla Edukacji wytyczającą kierunki działań na rok powyborczy oraz kolejne trzy lata a także wizją rozwoju oświaty w perspektywie kilkunastu nadchodzących lat. Dzięki realnemu i uzgodnionemu z wieloma społecznymi aktorami planowi, polska szkoła ma szansę wyjść na prostą. A dzieci uczące się w niej – teraz i w przyszłości – zyskają szansę na realizację swoich edukacyjnych i zawodowych marzeń oraz na podjęcie roli odpowiedzialnych, aktywnych uczestników życia publicznego. Rozwiązania, które proponujemy dotyczą kilku kluczowych obszarów systemu edukacji, w tym zwiększenia subwencji oświatowej i wzrostu nauczycielskich wynagrodzeń, zwiększenia autonomii szkół i nauczycieli, odpolitycznienia kuratoriów, zmian w podstawie programowej i modelach pracy z uczniami czy demokratyzacji szkoły z uwzględnieniem praw uczniowskich i praktycznej edukacji obywatelskiej. Ale ich cel jest jeden: przejść z XIX wieku w wiek XXI – zmienić szkołę nudy i stresu w szkołę ciekawości, samodzielnego myślenia, współpracy, mądrego wsparcia i otwartości na świat – mówi Alicja Pacewicz, jedna z inicjatorek i koordynatorek SOS dla Edukacji, przewodnicząca rady Fundacji Szkoła z Klasą. Kontakt dla mediów Michał Szymanderski-Pastryk: 515 136 153michal.szymanderski-pastryk@sosdlaedukacji.pl
10 rozwiązań na 100 dni – nowe otwarcie dla edukacji
O inicjatywie Polska szkoła potrzebuje zmian – dużych i małych, systemowych, ale też pozornie drobnych. Na początek potrzebuje jednak oddechu i powiewu świeżego powietrza, po latach zaciskania gorsetu centralnej regulacji i kontroli. Po wielkich reformach, które wdrożono, zanim ktoś zbadał rzeczywiste problemy i zastanowił się, czy takie zmiany są w ogóle potrzebne. Szkoła musi wreszcie złapać oddech. Prezentowany tu pakiet propozycji to przepis na nowe otwarcie dla szkoły. To zestaw działań ratunkowych, możliwych do realizacji w krótkim czasie – w ciągu umownych 100 dni. Ich szybkie podjęcie pokaże determinację nowego rządu i da poczucie zmiany klimatu w polskiej edukacji. Ułatwi też spokojną pracę nad bardziej skomplikowanymi, długofalowymi i głębszymi zmianami. Nasze propozycje kierujemy do prodemokratycznych ugrupowań politycznych, a także wszystkich osób współtworzących polską szkołę i czujących odpowiedzialność za jej dobre funkcjonowanie. Do tych, którzy przez ostatnie lata mieli prawo czuć się przytłoczeni i zmęczeni polityką władzy centralnej: dyrektorów i dyrektorek, nauczycielek i nauczycieli, uczennic i uczniów oraz ich rodziców, samorządów lokalnych, a także organizacji pozarządowych działających w sferze oświaty. Do pobrania
Organizacje społeczne wystawiają ocenę ministrowi na koniec roku szkolnego
Minister Edukacji i Nauki, zwany dalej „Ministrem”, kieruje działalnością Ministerstwa Edukacji i Nauki, i ustala podstawowe kierunki polityki w zakresie oświaty i wychowania oraz szkolnictwa wyższego i nauki. Do wyłącznej kompetencji Ministra zastrzega się: 1. akceptowanie projektów ustaw, rozporządzeń i uchwał Rady Ministrów oraz rozporządzeń i zarządzeń Prezesa Rady Ministrów, których opracowanie należy do właściwości Ministra, a także strategii, programów i polityk, kierowanych przez Ministra do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania; 2. występowanie do Prezesa Rady Ministrów o powołanie osób na określone stanowiska lub funkcje albo o odwołanie z tych stanowisk lub funkcji, w ramach właściwości wynikającej z przepisów prawa; 3. powoływanie i wyznaczanie osób na określone stanowiska lub funkcje oraz odwoływanie z tych stanowisk lub funkcji i cofanie wyznaczenia na nie, w ramach właściwości wynikającej z przepisów prawa. Zachowanie Minister nie przestrzega zasad obowiązujących w Sejmie RP. W maju 2023 r. ukarany został przez komisję etyki poselskiej za swoją wypowiedź na styczniowym posiedzeniu: „Przez wiele lat jeździliście do Brukseli, do Strasburga. Kłamaliście na temat Polski, Polaków. Namawialiście brukselskich urzędników, żeby zabrali Polakom pieniądze – nie nam – Polakom. Wasi europosłowie – Biedroń, nie-Biedroń, Róża von Thun coś tam po niemiecku, codziennie namiętnie kłamali na temat Polski i Polaków. Minister ma trudności w nawiązywaniu szerszych kontaktów ze środowiskiem edukacyjnym. Potrafi zgodnie współpracować jedyniew zespole osób podzielających jego poglądy. W kwietniu 2023 r. media ujawniły nieprawidłowości w przydzielaniu środków w ramach programu „Willa plus”. W tym i w innych programach dotacyjnych prawie 85 mln złotych uzyskały organizacje, których wnioski nie zostały zarekomendowane przez zespoły doradcze powołane przez samego Ministra. Środki na cele edukacyjne Minister przyznał kierując się kluczem politycznym. Wśród beneficjentów znalazły się organizacje powiązane z ludźmi PiS, a także prawicowe lub katolickie stowarzyszenia bez żadnego doświadczenia w działalności edukacyjnej, a nawet zakładane ad hoc, na trzy dni przed ogłoszeniem naboru. Przemysław Czarnek sam otwarcie przyznaje, czym są motywowane jego decyzje: Liczę się przede wszystkim z głosem kierownictwa mojego ugrupowania politycznego i pana premiera. Ja mam realizować program i to robię. Wotum nieufności zgłoszone przez opozycję zostało odrzucone przez rządzącą większość, której program Minister realizuje. Minister zastrasza środowisko naukowe, ogranicza wolność badań naukowych i wolność słowa. Po wypowiedzi profesor Barbary Engelking, pracowniczki Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, szefowej Centrum Badań nad Zagładą Żydów, zapowiedział ograniczenie finansowania Instytutu. Minister stwierdził wówczas, że wypowiedź badaczki to bezczelność i zapowiedział, że nie będzie finansował na większą skalę instytutu, który utrzymuje tego rodzaju ludzi, którzy po prostu obrażają Polaków. Głos w tej sprawie zabrali akademicy z wielu szkół wyższych i instytutów naukowych: Odbieramy to jako działanie godzące w konstytucyjną wolność słowa i wolność badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników. Minister Czarnek przyczynia się do nakręcania spirali nienawiści wobec osób ze społeczności LGBTQ+ między innymi takimi słowami: Nie będzie finansowania z MEiN dla żadnych stowarzyszeń LGBT, które robią wodę z mózgu dzieciom i prowadzą do samobójstw wśród młodzieży. Obowiązkowe zajęcia Ministra Minister często uchyla się od swojego obowiązku opracowywania projektów ustaw. Zmiany prawa oświatowego powinny być przygotowywane na poziomie resortu i procedowane jako projekty rządowe, tymczasem często realizowane są w trybie poselskim. Minister unika szerokich konsultacji i nie uwzględnia w dostatecznym stopniu opinii zgłaszanych przez stronę społeczną i związkową. Nie słucha głosów środowiska nauczycielskiego i rodzicielskiego, kadry kierowniczej oświaty, organów prowadzących, jak choćby w przypadku kolejnych wersji ustawy tzw. Lex Czarnek, mającej ograniczyć niezależność szkół oraz ich współpracę z organizacjami pozarządowymi. Pracuje niesystematycznie, często myli obowiązki Ministra Edukacji i Nauki z działalnością partyjną. Nieregularnie i zbyt rzadko uczestniczy w posiedzeniach sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz senackiej Komisji Nauki, Edukacji i Sportu – także tych, które dotyczą fundamentalnych zmian w systemie oświaty. Ambicje polityczne ministra są dla niego ważne i można odnieść wrażenie, że są one ważniejsze niż dobro uczennic i uczniów oraz nauczycielek i nauczycieli. Silnie przeżywa porażki. Ma trudności z przyjmowaniem informacji zwrotnych płynących ze środowisk szkolnych, unika otwartych spotkań i zdawkowo odpowiada na pytania i krytykę. Nie korzysta z wyników badań oraz naukowych raportów o problemach i wyzwaniach, stojących przed systemem edukacji. Niezmiennie twierdzi, że w polskiej szkole wszystko dobrze działa, zgłaszane problemy są wyolbrzymione, a jeśli się pojawiają, to ich źródłem jest „lewacka ideologia” lub „neomarksizm”. Nie rozpoznaje i nie rozwiązuje problemów płacowych polskich nauczycieli. Odchodzenie nauczycieli z zawodu, problemy z wakatami w szkołach, oznaczające przydzielanie nauczycielom doraźnych zastępstw, nazywa normalnym ruchem kadrowym. Na dzień przed ostatnim dzwonkiem w roku szkolnym 2022/2023 liczba miejsc do obsadzenia w szkołach jest wyższa niż przed rokiem. Dla Ministra nadal nie stanowi to żadnego problemu. Nie podejmuje skutecznych działań, by pensje nauczycielek i nauczycieli były odpowiednio wysokie i zachęcały do pracy w szkole, a także by młode osoby podejmowały studia pedagogiczne lub wybierały specjalizację nauczycielską. Pensjami nauczycieli początkujących próbuje doganiać płacę minimalną. Język Ministra, gdy mówi o grupach społecznych, z którymi się nie zgadza, przepełniony jest niechęcią, a nawet wrogością i pogardą. Tłumacząc się z przyznanych przez ministerstwo dotacji, które są obecnie przedmiotem badania Najwyższej Izby Kontroli, wyjaśniał wcześniej: ja lewakom nigdy nie dam. Dlatego, że lewactwo jest neomarksistowskie. Marksizm jest tego rodzajem ideologii, która jest zakazana w konstytucji. […] Lewactwo, które psuje głowy młodych ludzi, które prowadzi również do tego typu nieszczęść jak 150 samobójstw. Minister ma trudności ze stosowaniem przepisów prawa, na co uwagę zwracało kierownictwu resortu (przy dotacjach “Willa plus”) Centralne Biuro Antykorupcyjne już we wrześniu ubiegłego roku. Minister wprowadził do szkół przedmiot „Historia i teraźniejszość”, likwidując jednocześnie dla wszystkich uczniów szkół ponadpodstawowych przedmiot „Wiedza o społeczeństwie” w zakresie podstawowym. Zdaniem środowisk historycznych podstawa programowa HiT jest silnie zideologizowana, narzuca jedną wizję najnowszej historii i koncentruje się wyłącznie na polskiej polityce. Równocześnie Minister aktywnie promował podręcznik do HiT autorstwa prof. Wojciecha Roszkowskiego z licznymi kontrowersyjnymi tezami. Podręcznik ten na szczęście nie był jednak chętnie wybierany przez nauczycieli i nauczycielki, a jego dystrybucją zainteresowana była dystrybucją głównie Poczta Polska. Minister na pytania dziennikarzy odpowiada lakonicznie, często pomijając kwestie merytoryczne. Założył osobiste konto na TikToku, gdzie z góry ostrzega: Zadawajcie pytania z sensem i z rozumem, a nie oparte na manipulacji i kłamstwie podawanym w niektórych mediach, takich jak TVN. Minister nie posiada
Stanowisko organizacji społecznych wobec poselskiego projektu zmian prawa oświatowego
Warszawa, 15 czerwca 2023 r.Pani Mirosława Stachowiak – RóżeckaPrzewodnicząca Komisji Edukacji, Nauki i MłodzieżyPosłanki i Posłowie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Oświadczenie Organizacje społeczne, których celem jest działanie na rzecz edukacji dobrej jakości, sprzeciwiają się zapisom, przedstawionym w art. 6 projektu poselskiego o numerze druku 3302, dotyczącym zmian w przepisach, regulujących czynności organów nadzoru pedagogicznego wobec szkół niepublicznych. W szczególności zwracamy uwagę na niedopuszczalny sposób określenia wyłącznie terminu maksymalnego realizacji zaleceń nadzoru pedagogicznego (do 30 dni), bez określania minimalnego czasu, jaki placówka otrzymuje na naprawienie uchybień – co może skutkować żądaniem przez kuratora ich realizacji w zbyt krótkim terminie, którego placówka nie jest w stanie dotrzymać. Zwracamy również uwagę, że proponowana zmiana w dotychczasowym brzmieniu spowoduje, iż wobec placówek niepublicznych będą stosowane procedury bardziej rygorystyczne, niż wobec placówek publicznych, którym przysługuje prawo odwołania od zgłoszonych zastrzeżeń. Taka możliwość musi przysługiwać wszystkim placówkom, zgodnie z zasadą równości wobec prawa. Wreszcie, w razie utrzymania propozycji konieczna jest zmiana zapisu stanowiącego, iż kontrola nadzoru pedagogicznego może wkroczyć na teren placówki „nie później niż w terminie 7 dni”, co oznacza, że może nastąpić w dniu powiadomienia o rozpoczęciu „czynności z zakresu nadzoru”. W związku z powyższym, postulujemy całkowite wycofanie tego artykułu z projektu zmiany prawa. Zwracamy także uwagę na to, że zmiana, dotycząca tak dużej liczby ustaw, nie powinna być procedowana jako projekt poselski, przewidziany do sytuacji nadzwyczajnych. Tak rozbudowane zmiany prawa, dotyczącego szkolnictwa, oświaty i badań, przedstawione w druku nr 3302, powinny stanowić część odrębnych ustaw, procedowanych jako projekty ministerialne, z towarzyszącymi tym zmianom uzgodnieniami międzyresortowymi i konsultacjami publicznymi. Projekt poselski, to w efekcie prawo o niskiej jakości merytorycznej. Sygnatariusze Organizacje współtworzące SOS dla Edukacji oraz kampanię Wolna Szkoła: Inne organizacje podpisujące oświadczenie Dodaj podpis organizacji
Weź udział w spotkaniu z politykiem – instrukcja
Zbliża się kampania wyborcza. Politycy wszystkich partii politycznych spotykają się z wyborcami, sympatykami oraz tymi, którzy jeszcze nie wiedzą na kogo będą głosować jesienią. Politycy i polityczki podczas tych spotkań prezentują programy, pomysły, ale też sondują, jakie są nastroje i oczekiwania społeczne. Takie spotkanie to doskonała okazja, by pokazać im, że naprawa systemu edukacji jest jednym z kluczowych tematów dla wyborców. Jak zadawać pytania politykom i polityczkom? Wiemy, że pierwsze rozmowy z politykami i polityczkami mogą być onieśmielające. Żeby pomóc Ci przełamać tremę, przygotowaliśmy dla Ciebie osiem wskazówek, w jaki sposób możesz przygotować się do takiego spotkania. Oto one: Zapoznaj się z kalendarzem spotkań polityków Sprawdź kalendarz spotkań polityków i polityczek z mieszkańcami Twojej okolicy. Warto rozmawiać z przedstawicielami różnych opcji. Gdzie ich szukać? Na profilach mediów społecznościowych partii politycznych oraz na ich stronach internetowych. Te najbardziej popularne zebraliśmy tutaj: Pierwsze trzy przyciski przenoszą do stron internetowych specjalnie utworzonych przez partie do informowania o planowanych spotkaniach z politykami. Pozostałe przenoszą po prostu na strony internetowe partii. Małe miasto czy duże? Pamiętaj, że im bardziej kameralne spotkanie (np. w mieście powiatowym), tym większa szansa, że będzie można zadać pytanie. Zabierz ze sobą drugą osobę! Będziecie czuć się wtedy raźniej. Wiele osób zabiera na spotkania nawet dzieci, które też zadają pytania o to, co powinno zmienić się w polskiej edukacji. Pamiętaj o uprzejmości Unikaj obraźliwego języka czy agresywnego zachowania. Pamiętaj, że chodzi o konstruktywną rozmowę, a nie kłótnię. Pytania przygotuj wcześniej Przygotuj wcześniej kilka pytań, które chcesz zadać politykom i polityczkom. Zapisz je na kartce, aby swobodnie się do nich odwoływać, gdy zostanie Ci udzielony głos. Pytanie powinno być zwięzłe i konkretne, możesz krótko odwołać się do swoich doświadczeń albo wcześniejszych wypowiedzi polityków. Skąd czerpać inspiracje? Może zapytaj o to, co powinno znaleźć się w podstawie programowej marzeń polityków? Albo o pensje nauczycielskie – kiedy i o ile należy je podnieść? Co polityk czy polityczka sądzi o powołaniu ponadpartyjnej Komisji Edukacji Narodowej? To tylko promil możliwych pytań, więcej pomysłów znajdziesz w Obywatelskim Pakcie dla Edukacji Niech ktoś nagra Twoje pytanie Poproś towarzyszącą Ci osobę, aby nagrała Twoje pytanie. Niech później tysiące osób zobaczą, że edukacja ma dla nas wszystkich znaczenie! Udostępnij nagranie Udostępnij Twoje nagranie na swoich profilach w mediach społecznościowych (Tiktok, Facebook, Instagram, Twitter), używając hashtagu #sosdlaedukacji. Możesz je również przesłać tutaj: kontakt@sosdlaedukacji.pl. Twój głos może sprawić, że edukacja stanie się priorytetem dla polityków i na stałe zagości w ich programach wyborczych.
Obywatelski HiT, czyli jak uczyć bez podręcznika?
Czerwiec to doskonały czas na podsumowanie całorocznej pracy, uporządkowanie materiałów (co zostawić, a co wyrzucić… ) i zrobienie wstępnych przygotowań do przyszłego roku szkolnego. Robią to nauczyciele i nauczycielki, robimy to także my! Wiemy już, że Obywatelski HiT jest szkołom potrzebny i że chętnie z niego korzystacie, dlatego prosimy: pomóżcie nam ulepszyć nasz portal, aby lepiej odpowiadał Waszym potrzebom i oczekiwaniom. Podczas webinaru zaprosimy Was na spotkanie z #Babką od histy, czyli Agnieszką Jankowiak–Maik, która podzieli się swoimi sposobami na naukę bez podręczników. Będziemy rozmawiać o sprawdzonych strategiach i nowych pomysłach na wciągającą edukację historyczno-obywatelską oraz o materiałach, które dobrze wspierają Was i uczniów w codziennej pracy. W drugiej części spotkania porozmawiamy o naszej wirtualnej bibliotece Obywatelski HiT – jak z niej korzystacie, co się sprawdza, czego Wam brakuje i w jakim kierunku strona powinna się dalej rozwijać. Zaprezentujemy również nowy materiał filmowy o kościele Prymasa Wyszyńskiego z udziałem dr Dominiki Kozłowskiej – publicystki, filozofki i działaczki społecznej, redaktorki naczelnej miesięcznika “Znak”. Dyskusję poprowadzi Alicja Pacewicz. Kiedy: 15 czerwca (czwartek), g. 17:00 Aby otrzymać link do spotkania, prosimy o rejestrację przez formularz
Rozwiązania i rekomendacje
Podsumowanie debaty obywatelskiej: rozwiązania i rekomendacje Zapraszamy do zapoznania się z propozycjami rekomendacji i rozwiązań, jakie należy wprowadzić, aby poprawić jakość edukacji w Polsce. Rekomendacje zostały wypracowane podczas Szczytu Edukacyjnego – spotkania roboczego, którego celem była dyskusja nad konkretnymi rozwiązaniami mogącymi realizować zapisy Obywatelskiego Paktu dla Edukacji. Pakt to porozumienie na rzecz polskiej szkoły, pod którym podpisały się kluczowe instytucje i ruchy społeczne działające w systemie oświaty. Szczyt Edukacyjny odbył się 27 stycznia 2023 r. w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, dzięki Sieci Organizacji Społecznych SOS dla Edukacji, przy wsparciu Funduszu Civitates, Fundacji Batorego, Unii Metropolii Polskich, Fundacji Forum Dialogu i darczyńców indywidualnych. Zgromadził 180 przedstawicielek i przedstawicieli wszystkich środowisk zainteresowanych naprawą edukacji: → nauczycielek i nauczycieli,→ samorządów lokalnych,→ młodych ludzi i rodziców,→ środowisk akademickich i prawniczych,→ związków zawodowych,→ organizacji społecznych,→ parlamentarnych ugrupowań politycznych. Debata miała wymiar międzypokoleniowy – uczestniczyło w niej ponad 30 uczniów i uczennic, najmłodsi to osoby z ostatnich klas szkoły podstawowej. To właśnie oni najwięcej mówili o tym, jak trudne bywa doświadczenie szkolne. I dlaczego trzeba tu pilnie coś zmienić. Na Szczyt Edukacyjny przyjechały osoby z różnych stron Polski – z metropolii, małych miast i wsi. Wszystkie te perspektywy znalazły swoje odbicie w rozmowach i zgłaszanych propozycjach. Udało się znaleźć równowagę między tym, co powinno być wspólne dla wszystkich miejscowości i szkół – jak na przykład ogólnopolskie minimalne standardy edukacyjne, a potrzebą wzmacniania różnorodności i tożsamości placówek. Dla wszystkich, niezależnie od wieku i punktu widzenia, jedna rzecz okazała się wspólna: patrzenie na edukację jako narzędzie indywidualnego rozwoju każdego dziecka i młodego człowieka, a równocześnie – budowania wspólnoty i spójności społecznej. Wolność i równość, autonomia i wspólne standardy edukacyjne, zaufanie i kontrola – te perspektywy są nie zawsze łatwe do pogodzenia i rodzą napięcie, które widać w przyjętych rozwiązaniach.
Wolna Szkoła nagrodzona Noizz Zmiany 2022!
Serwis internetowy Noizz.pl po raz kolejny zorganizował plebiscyt Noizz Zmiany – wyróżnienie dla osób i instytucji, firm i organizacji, „których działania pozytywnie wpływają na naszą codzienność oraz przyszłość polskiego społeczeństwa”. W kategorii Społeczeństwo zwyciężyła Wolna Szkoła. Zuzanna Rudzińska-Bluszcz z kapituły nagrody mówiła: Z własnego doświadczenia wiem, że dbanie o Polskę bardziej otwartą, inkluzywną, przyjazną, łatwiejszą do życia czasem jest bardzo trudne i przypomina walkę. W tym roku chcieliśmy nagrodzić tych, którzy poświęcili swój wolny czas, energię, hobby albo życie rodzinne na walkę o fundamenty demokratycznego państwa – o edukację przyszłych obywateli. W zeszłym roku opór społeczny aż dwa razy przyczynił się do zawetowania ustaw o zmianie Prawa oświatowego nazywanych lex Czarnek. To w dużej mierze zasługa ludzi skupionych wokół Wolnej Szkoły. Przedstawiciel Wspólnej Szkoły podczas odbierania nagrody podkreślił: Pomimo czerwonej ekierki, pomimo tego czerwonego, buntowniczego koloru jest też aspekt tworzenia pozytywnej narracji o szkole i o systemie edukacji. […] To system edukacji ma kształtować przyszłych obywateli, obywatelki. […] Wierzymy głęboko, że edukacja jest najważniejsza, dlatego że kreuje kolejne pokolenia. Edukacja musi być naszym priorytetem. Ogromnie się cieszymy z sukcesu Wolnej Szkoły i gratulujemy pozostałym laureatom i nominowanym!
Już 27 stycznia spotykamy się na Szczycie Edukacyjnym
Szkoła kompetencji na miarę XXI wieku to temat jednego ze stolików dyskusyjnych pracujących w ramach Szczytu Edukacyjnego – wydarzenia, które odbędzie się już w najbliższy piątek w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Po co organizujemy Szczyt Edukacyjny? Żeby rozmawiać o kształcie edukacji. Polskie szkoły potrzebują zmian, ale trzeba je wprowadzać rozsądnie – z uważnością na potrzeby wszystkich grup zaangażowanych w sprawy oświaty i bez dodatkowego obciążania kadry pedagogicznej, uczniów, uczennic i rodziców. Nasze prace skupiają się na pięciu obszarach problemowych (każdy z nich odnosi się do dwóch postulatów Obywatelskiego Paktu dla Edukacji): Samodzielna szkoła w zdecentralizowanym systemie oświaty Dobrze finansowana szkoła dobrze wynagradzanych i docenianych nauczycieli i nauczycielek Szkoła kompetencji na miarę XXI wieku Szkoła równych szans, współpracy i dobrego traktowania Szkoła demokracji i pluralizmu Kto uczestniczy w rozmowach? Przedstawicielki i przedstawiciele środowisk, które mają bezpośredni związek z edukacją: uczennic i uczniów, nauczycieli i nauczycielek, dyrekcji szkół i środowisk akademickich – bo ważna jest zarówno praktyczna, jak i naukowa perspektywa szkoły; samorządów – bo to one realizują zadania oświatowe, znają silne strony obecnego systemu i wiedzą, co w nim kuleje; ugrupowań politycznych – bo to od rządu i parlamentu zależy wiele rozwiązań prawnych; organizacji społecznych – bo od lat towarzyszymy szkołom w ich wyzwaniach, umiemy to robić i chcemy dalej działać. Co zamierzamy osiągnąć? Chcemy wspólnie stworzyć ramowy plan – zbiór rozwiązań, co do których zgodzą się różne grupy i które mogą zostać uwzględnione w programach i działaniach partii politycznych. Zgoda ponad podziałami jest szansą na realne i korzystne zmiany. To szczególnie ważne teraz – w roku wyborczym. Co dalej? Szczyt Edukacyjny jest sukcesem, bo zebraliśmy wokół tak ważnego tematu pokaźną grupę osób. Jednocześnie to tylko krok do celu. W kolejnych miesiącach zorganizujemy konsultacje i lokalne debaty o edukacji. Będziemy też rozmawiać o wdrażaniu rozwiązań, zamawiać ekspertyzy prawne, współpracować ze szkołami, samorządami i demokratycznymi ugrupowaniami politycznymi. Jesteśmy przekonane i przekonani, że wspólne działania przyniosą efekty! I – tak jak do tej pory – będziemy pisać Wam o tym, co robimy, i słuchać Waszych opinii. Już dziś możecie odwiedzić naszą stronę na Facebooku:
Jak możesz wesprzeć prace związane z rekomendacjami Obywatelskiego Paktu dla Edukacji?
Jak możesz wesprzeć prace związane upowszechnianiem Paktu dla Edukacji? Prosimy wybrać wszystkie odpowiedzi, które pasują.
Szczyt Edukacyjny – partycypacyjnie o przyszłości edukacji
Ponad 170 osób pracowało nad wizją zmian w oświacie podczas styczniowego Szczytu Edukacyjnego. Wypracowane propozycje rozwiązań są podstawą, na której można zbudować nowoczesną, przyjazną i sprawnie funkcjonującą szkołę. „Przywrócić edukację społeczeństwu” – tym hasłem profesor Michał Federowicz z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN podsumował swoje wystąpienie podczas inauguracji Szczytu Edukacyjnego, który odbył się 27 stycznia w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Przy organizacji szczytu przyświecała nam idea uspołecznienia debaty o systemie edukacji. Do rozmowy zaprosiliśmy środowiska, które tworzą szkoły, współpracują z nimi i specjalizują się w obszarze edukacji, a także samorządy lokalne, parlamentarzystów i parlamentarzystki. Jesteśmy przekonani, że tak powinno się projektować rozwiązania, które odpowiadają na aktualne potrzeby i są możliwe do realizacji. Szczyt Edukacyjny był wielką obywatelską debatą o tym, jak naprawić polską szkołę. Naprawić, ale nie łatać starą konstrukcję, tylko mądrze ją zaprojektować i odbudować. Nie chcemy łatać dziur – będziemy burzyć niepotrzebne ściany, budować nowe pomieszczenia, dodamy więcej światła, zmienimy kolory i klimat szkoły, a przede wszystkim sposób pracy z dziećmi i młodymi ludźmi. Chcemy szkoły nowoczesnej i otwartej na lokalną społeczność i świat. Takiej, gdzie stawia się odważne pytania i szuka odpowiedzi na potrzeby uczennic i uczniów oraz wyzwania XXI wieku – mówi Alicja Pacewicz, ekspertka edukacyjna z Sieci Organizacji Społecznych dla Edukacji. W ramach szczytu pracowało 5 stolików tematycznych: Uczestniczki i uczestnicy rozmawiali zarówno o nauczycielskim pensum czy kompetencjach kuratoriów oświaty, jak i o wzmocnieniu roli samorządów uczniowskich, nauczaniu opartym o kompetencje kluczowe czy pracy z postawami demokratycznymi i obywatelskimi. Wypracowali ponad 120 propozycji rozwiązań prawnych, organizacyjnych i programowych. Jesteśmy tu przede wszystkim dla uczniów, uczennic, nauczycielek i nauczycieli. To oni na co dzień budują społeczności szkolne. To oni angażują swój czas i energię i to oni zwykle najlepiej wiedzą, czego im potrzeba. Najlepsze, co możemy zrobić, to uważnie ich wysłuchać i wesprzeć – podkreśla Karolina Prus-Wirzbicka, koordynatorka Szczytu Edukacyjnego. Przy każdym stoliku wspólnie z dorosłymi pracowali młodzi ludzie ze szkół średnich, a nawet podstawowych! Zgodnie mówią, że ich głos musi zostać usłyszany. Chociaż już dziś są bardzo aktywni obywatelsko, deklarują jeszcze większe zaangażowanie – zarówno w propagowanie postulatów Obywatelskiego Paktu dla Edukacji, jak i w stwarzanie okazji do wymiany spostrzeżeń na temat szkoły między środowiskiem uczniowskim a kadrą pedagogiczną, samorządami, a nawet ugrupowaniami politycznymi. Stworzone rozwiązania i głosy z dyskusji posłużą do dalszych prac. W najbliższych miesiącach planujemy konsultacje i lokalne debaty na temat zmian w systemie edukacji. Równolegle będziemy zamawiać ekspertyzy prawne, które pomogą skutecznie wprowadzić plany w życie. Mamy nadzieję, że głosy ze Szczytu Edukacyjnego wybrzmią też w programach wyborczych ugrupowań przed najbliższymi wyborami.Fot. Julia Klewaniec. Pełna galeria zdjęć ze Szczytu Edukacyjnego tutaj.
Szczyt Edukacyjny 27.01.2023
Szczyt Edukacyjny
Przygotowuje uczniów i uczennice do wyzwań przyszłości i dba o dobrostan całej społeczności szkolnej. Docenia nauczycielską pracę i profesjonalizm. Jest dobrze finansowana, działa we współpracy z lokalną społecznością. Uczy demokracji i zaangażowania. Polska szkoła. Brzmi nierealnie? A jednak ta wizja może stać się rzeczywistością. W SOS dla Edukacji od dwóch lat działamy na rzecz przemyślanych zmian w oświacie. W gronie organizacji społecznych zainicjowałyśmy i zainicjowaliśmy prace nad Obywatelskim Paktem dla Edukacji. To dziesięć kierunków zmian, których potrzebuje dziś szkoła. Chcemy, by nasze rekomendacje i propozycje stały się przedmiotem otwartej debaty z udziałem ugrupowań politycznych, które będą stanowić prawo w przyszłym parlamencie, samorządów i środowisk szkolnych. Pod Paktem podpisało się ponad sześćdziesiąt organizacji społecznych, trzy organizacje nauczycielskie i cztery korporacje samorządowe, a jego postulaty wspierają środowiska szkolne i akademickie. Poszczególne grupy zgłaszają też swoje uwagi i propozycje zmian w systemie oświaty. To jednak dopiero początek pracy. Przed nami długa droga, której celem jest przełożenie wizji na konkretne operacyjne rozwiązania, a potem wprowadzenie tych zmian w życie. Szczyt Edukacyjny – czas na konkretne rozwiązania 27 stycznia 2023 roku w Centrum Nauki Kopernik organizujemy Szczyt Edukacyjny. Spotkamy się w gronie ponad stu przedstawicielek i przedstawicieli organizacji społecznych, ugrupowań politycznych, środowisk akademickich, samorządów lokalnych, związków zawodowych, nauczycieli, nauczycielek, rodziców i młodzieży. Będziemy ponad podziałami rozmawiać o tym, co jest teraz najpilniejsze, a co najważniejsze w dłuższej perspektywie. Zastanowimy się wspólnie, jak zrealizować zawartą w Pakcie wizję szkoły i zaczniemy pracę nad konkretnymi rozwiązaniami organizacyjnymi i prawnymi. Naszym celem jest opracowanie strategii naprawy polskiej szkoły z uwzględnieniem doświadczenia i potrzeb wszystkich grup budujących edukacyjną społeczność. Dlatego tworzymy przestrzeń do wspólnego wypracowania rozwiązań i oceny, co koniecznie trzeba zmienić, a co można usprawnić w ramach regulacji, które teraz obowiązują. Jednym z efektów szczytu będą ekspertyzy prawne – przygotowanie do wprowadzenia zmian. Pięć obszarów problemowych Będziemy pracować w ramach stolików tematycznych – zespołów roboczych moderowanych przez przedstawicielki i przedstawicieli organizacji członkowskich SOS dla Edukacji. Zespoły spotkają się wirtualnie jeszcze przed szczytem, a także po nim, by wypracować propozycje rozwiązań w pięciu obszarach problemowych (każdy z nich odnosi się do dwóch postulatów Paktu): Samodzielna szkoła w zdecentralizowanym systemie oświaty, Dobrze finansowana szkoła dobrze wynagradzanych i docenianych nauczycieli i nauczycielek, Szkoła kompetencji na miarę XXI wieku, Szkoła równych szans, współpracy i dobrego traktowania, Szkoła demokracji i pluralizmu. Współpraca z ugrupowaniami politycznymi i samorządami Jesienią 2023 roku wybierzemy nowy parlament i powstanie nowy rząd. To od nich w dużym stopniu zależy kierunek, w jakim będzie dalej zmierzać nasza szkoła. Uważamy, że wypracowanie porozumienia w sprawie przyszłości polskiej edukacji bez względu na przynależność partyjną jest priorytetem. Chcemy, żeby wspólne ustalenia znalazły swoje odzwierciedlenie w programach wyborczych. Do uczestnictwa w Szczycie Edukacyjnym zaprosiliśmy więc przedstawicielki i przedstawicieli demokratycznych ugrupowań politycznych. Udział w wydarzeniu zapowiedziały: Koalicja Obywatelska, Koalicja Polska, Lewica i Polska 2050. Te same ugrupowania zgodziły się wcześniej z postulatami Obywatelskiego Paktu dla Edukacji. Wprowadzenie nowych rozwiązań w edukacji zależy w dużej mierze od władz samorządowych – zarówno obecnych, jak i tych, które wybierzemy w przyszłym roku. Samorządy lokalne gmin, miast i powiatów będą mieć na szczycie swoją mocną reprezentację i z pewnością zgłoszą propozycje konkretnych rozwiązań organizacyjnych i finansowych. Szczyt i co dalej? Uzgodnienia ze Szczytu Edukacyjnego staną się podstawą do dalszej pracy z politykami i polityczkami. Jesteśmy przekonani, że przyjęcie – a potem wprowadzenie w życie – opracowanego partycypacyjnie ramowego planu dla edukacji leży w interesie wszystkich demokratycznych ugrupowań. A także w interesie nas wszystkich, w tym dzieci i młodzieży. Bez woli politycznej i determinacji rządzących naprawa polskiej oświaty się nie uda. Dlatego szukamy sojuszników zarówno na poziomie centralnym, jak i samorządowym. Jako organizacje społeczne jesteśmy gotowi dalej prowadzić proces uzgadniania planu naprawy i rozwoju polskiej edukacji. Będziemy wspierać działania innych instytucji i ruchów na rzecz lepszej szkoły. W kolejnych latach chcemy też sprawdzać, jak są realizowane przyjęte przed wyborami założenia i programy. Z postulatami i rozwiązaniami szczytu będziemy docierać do szerokiego grona – nauczycieli i nauczycielek, rodziców, uczniów i uczennic. Będziemy organizować konsultacje internetowe i lokalne debaty o edukacji. To gwarancja, że wypracowane pomysły będą odpowiadać na autentyczne potrzeby. Do zobaczenia na Szczycie Edukacyjnym! Karolina Prus-Wirzbicka szefowa zespołu SOS dla Edukacji k.prus.wirzbicka@sosdlaedukacji.pl Żeby być na bieżąco z informacjami na temat Szczytu Edukacyjnego i jego efektów, obserwujcie naszą stronę na Facebooku: https://www.facebook.com/SOSdlaEdukacji/. Jeśli chcecie pozostać z nami w stałym kontakcie – zapraszamy, zapiszcie się na newsletter: https://sosdlaedukacji.pl/newsletter/.
Obywatelski Pakt dla Edukacji
Sieć Organizacji Społecznych dla Edukacji, powstała jesienią 2020 roku. Wspólnie przygotowujemy rozwiązania problemów, które stoją dziś przed polską szkołą i wczesną edukacją – nasze rekomendacje dla władz centralnych, samorządów lokalnych i środowisk szkolnych zawarliśmy w kilkunastu szczegółowych opracowaniach (patrz: https://sosdlaedukacji.pl/jakiej-chcemy-szkoly/). Mieliśmy swój udział w powstrzymaniu Lex Czarnek. Część z nas zainicjowała rok temu kampanię Wolna Szkoła w proteście przeciw tej ustawie. Do inicjatywy dołączyło 100 innych organizacji, nauczycielskie związki zawodowe i samorządy lokalne, a także ruchy nauczycieli, rodziców i uczniów. Czerwona ekierka – symbol protestu – pojawiała się też w wystąpieniach polityczek i polityków oraz edukacyjnych ekspertów i ekspertek m.in. w czasie sejmowych komisji i wysłuchań. Obywatelski Pakt dla Edukacji jest pierwszym tego typu kompleksowym dokumentem, który opisuje najważniejsze obszary edukacji wymagające naprawy i kierunki zmian. Poniżej znajdą Państwo naszą propozycję w 10 punktach – w załączniku dokument w dwóch wersjach: pełnej i skróconej do głównych haseł. Pakt jest projektem minimum, który może stanowić wspólny mianownik dla środowisk zainteresowanych poprawą edukacji. Chcemy, by nasze propozycje stały się przedmiotem otwartej publicznej debaty z udziałem tych, którzy wezmą odpowiedzialność za ich wprowadzenie: ugrupowań politycznych, które będą stanowić prawo w przyszłym parlamencie, samorządów, na których barki spadnie ciężar reform, a także środowisk szkolnych, bez których nic się nie uda zmienić. Pakt ma być bezprecedensowym przedsięwzięciem ponad podziałami. Zwracamy się do różnych sił politycznych, samorządów lokalnych, nauczycielskich związków zawodowych, stowarzyszeń dyrektorskich i nauczycielskich o poparcie go i udział w dalszych pracach nad konkretnymi rozwiązaniami. Wsparcie postulatów Obywatelskiego Paktu dla Edukacji zapowiedziały już Związek Nauczycielstwa Polskiego, Niezależny Związek Zawodowy Oświata Polska, a także Ruch Samorządowy TAK! Dla Polski i Unia Metropolii Polskich. Liczymy, że po raz pierwszy w III RP, jakość edukacji – tak kluczowa dla prywatnego życia obywatelek i obywateli, dzieci, młodzieży, ich rodziców i dziadków, nie mówiąc o setkach tysięcy nauczycielskich rodzin – stanie się jednym z zasadniczych tematów debat w kampanii wyborczej, a po wyborach – jednym z priorytetów nowych władz. Pakt nie jest zamkniętą księgą. Mamy nadzieję, że przedstawione przez nas propozycje zostaną rozwinięte i uzupełnione o elementy ważne z perspektywy ugrupowań politycznych, samorządów lokalnych, nauczycielskich związków zawodowych, innych organizacji społecznych i środowisk szkolnych. Obywatelski Pakt dla Edukacji – wersja pełna Obywatelski Pakt dla Edukacji – wersja skrócona Inicjatorzy i sygnatariusze Obywatelskiego Paktu dla Edukacji
Wypoczynek dzieci ukraińskich i polskich – pakiet wiedzy dla samorządów
Wciąż stoi przed nami wiele wyzwań związanych z edukacją i integracją uchodźczych dzieci i młodzieży. Warto wykorzystać do tego wakacje. Przedstawiamy pakiet informacji i propozycji, które można wykorzystać w Waszej gminie. Wśród nich uruchamiany właśnie program finansowania akcji letniej dla ukraińskich dzieci, którego operatorem jest Fundacja Wolność i Demokracja, a środki finansowe będą w cąłości pochodzić od sponsorów. Kompendium dla jednostek samorządu terytorialnego przygotowane przez Boston Consulting Group pokazuje, jak prowadzić wakacyjne działania edukacyjne i integracyjne. Znajdziecie tu odpowiedzi na wiele pytań, m.in.: Jak zaplanować program? Jak dotrzeć do społeczności ukraińskiej? Jakie zajęcia będą najbardziej przydatne? Kto może być Waszym partnerem?