- RPO dostał wyjaśnienia na swoje wątpliwości do rządowych planów na edukację, które przedstawił jeszcze w czerwcu. Z odpowiedzi wiceministra Dariusza Piontkowskiego dobrze widać, o co władzy chodzi. Stanowisko MEiN opatrzyliśmy komentarzami
- Zwiększenie uprawnień nadzorczych kuratora oświaty przyczynia się do zwiększenia praw obywatelskich”.
- “Nie można zgodzić się z prezentowaną przez Pana Rzecznika – w odniesieniu do projektowanych zmian dotyczących nadzoru pedagogicznego nad szkołami niepublicznymi – tezą, że jednoosobowy organ, którego działania mogą być uznaniowe lub obarczone błędem, ma zyskać ogromną władzę nad poszczególnymi szkołami”
- Zgoda kuratora na współpracę szkoły z organizacją pozarządową “wpłynie na zwiększenie świadomości uczniów i rodziców o treściach zawartych w proponowanych programach”
“Zaproponowane rozwiązanie przyczynia się do rozwoju samorządności poprzez wzmożenie zaangażowania rodziców przy wyborze dodatkowych zajęć”
To są najważniejsze cytaty z pisma załączonego poniżej.
– Rola samorządów się nie zmieni – twierdzi w tym piśmie min. Piontkowski. – “Tak jak dotychczas, pozostaną organami prowadzącymi szkoły”. Natomiast “zwiększenie uprawnień nadzorczych kuratora oświaty przyczynia się do zwiększenia praw obywatelskich. W szczególności zapewnia przestrzeganie przepisów prawa (oświatowego) przez dyrektorów szkół”.
KOMENTARZ: Warto w tym miejscu zauważyć, że twierdzenie ministra jest prawdziwe, o ile kurator za swoją misję obrał przestrzeganie praw obywatelskich, a nie tylko wykonywanie poleceń ministra.
Celem zmian – wyjaśnia Rzecznikowi minister – jest “przede wszystkim wzmocnienie roli organów sprawujących nadzór pedagogiczny, w tym że kurator za swoją misję obrał przestrzeganie praw obywatelskich, a nie wykonywanie poleceń ministra… kuratorów oświaty w kwestiach dotyczących funkcjonowania szkół i placówek”.
“W celu zapewnienia wszystkim uczniom jak najlepszych warunków kształcenia, wychowania oraz opieki (…) niezmiernie ważne jest, aby stanowisko dyrektora zajmowała osoba, która gwarantuje należyte wykonanie powierzanych jej zadań, ale również która swoją wiedzą, doświadczeniem i postawą umożliwi najlepsze funkcjonowanie i organizację pracy kierowanej przez nią szkoły”. Żeby tak się stało, trzeba zwiększyć uprawnienia, bo to on – zdaniem MEiN – “ma niewątpliwie najlepsze rozeznanie na temat wiedzy i umiejętności, jakie powinien posiadać kandydat na dyrektora szkoły, aby mógł w pełni realizować zadania i obowiązki wynikające z zakresu działalności dydaktyczno-wychowawczej i opiekuńczej szkoły”.
KOMENTARZ: Kuratorium już teraz dysponuje narzędziem kontroli, które wystarczająco zapewnia przestrzegania przepisów prawa, nie tylko oświatowego, przez dyrektorów szkół… (Rozporządzenie o nadzorze pedagogicznym). Z drugiej strony wiedza teoretyczna nie jest tożsama ze znajomością kandydatów, która może być dogłębniejsza na poziomie lokalnym, reprezentowanym przez organ prowadzący, radę pedagogiczną, związki zawodowe i rodziców.
“W związku z tym w przedmiotowym projekcie ustawy proponuje się wzmocnienie roli organu sprawującego nadzór pedagogiczny m.in. w kwestii wyboru kandydata na stanowisko dyrektora poprzez zwiększenie liczby jego przedstawicieli w składzie komisji konkursowej i tym samym zwiększenie liczby przysługujących im głosów w głosowaniu”. “Przy czym wprowadzenie tego rozwiązania nie oznacza, że organ nadzoru pedagogicznego będzie samodzielnie wybierał kandydata na stanowisko dyrektora. Kompetencja ta nadal będzie należała do komisji konkursowej”.
Dalej minister Piontkowski podkreśla, że kurator nie dostanie prawa do natychmiastowego odwołania dyrektora, “który uchyla się od realizacji zaleceń wydanych w wyniku czynności nadzoru pedagogicznego”, bowiem ten będzie miał “7 dni na przekazanie (…) wyjaśnień”, a “dopiero niezrealizowanie przez dyrektora szkoły lub placówki zaleceń w ostatecznym terminie wyznaczonym przez organ pozwoli temu organowi wystąpić do organu prowadzącego szkołę lub placówkę z wnioskiem o odwołanie dyrektora szkoły lub placówki w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia”.
KOMENTARZ: Nie jest to prawda. Projekt zakłada wyposażenie organu nadzoru w kompetencję stwierdzenia „wygaśnięcia powierzenia stanowiska” – po bezskutecznym wystąpieniu do organu prowadzącego.
Jednak zdaniem min. Piontkowskiego nie ma tu nic nowego: już teraz w ramach nadzoru pedagogicznego dyrektorom szkół i placówek mogą być wydawane zalecenia. Argument, że łatwo da się odwołać dyrektora stawiając mu niezrozumiałe zalecenia, MEiN odbija tak “Nawet jeżeli zalecenie zostało sformułowane w sposób ogólny, to w powiązaniu z ustalonym stanem faktycznym dyrektor szkoły lub placówki nie powinien mieć wątpliwości co do tego jakie działania powinien podjąć lub jakich działań powinien zaniechać w związku z zaleceniem”.
KOMENTARZ: to twierdzenie też należy sprostować: Projekt zakłada wprowadzenie kompetencji kuratorium – „W przypadku gdy organ prowadzący szkołę lub placówkę nie odwoła dyrektora szkoły lub placówki w terminie […] powierzenie stanowiska dyrektora szkoły lub placówki wygasa po upływie 14 dni […]
Wygaśnięcie powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki […] stwierdza organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Informację o wygaśnięciu powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki organ sprawujący nadzór pedagogiczny niezwłocznie przekazuje organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę.
“Przewidziana w przepisach sankcja pozwoli na wyeliminowanie występowania niezgodnych z prawem sytuacji polegających na uniemożliwianiu przeprowadzenia czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego w szkole lub placówce niepublicznej”.
Owszem, kurator będzie mógł wystąpić o zawieszenie dyrektora szkoły jeszcze przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego (do tej pory takie uprawnienie miał tylko organ prowadzący szkołę), ale “będzie to miało miejsce w sytuacji, gdy organ sprawujący nadzór pedagogiczny w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego stwierdzi uchybienia związane z zagrożeniem bezpieczeństwa uczniów w czasie zajęć organizowanych przez szkołę. Przy czym wprowadzenie tego rozwiązania będzie dotyczyło wyłącznie spraw niecierpiących zwłoki”.
Jeśli chodzi o organizacje pozarządowe współpracujące ze szkołami to Minister Edukacji i Nauki umożliwia dyrektorom szkół i placówek wielostronną współpracę z nimi – pisze min. Piontkowski. Zgodnie z projektowanym przepisem dyrektor będzie miał po prostu obowiązek uzyskać pozytywną opinię kuratora oświaty przed rozpoczęciem zajęć oraz przedstawić rodzicom ucznia lub pełnoletniemu uczniowi informację o celach i treściach programu zajęć, a na wniosek rodzica również materiały wykorzystywane do realizacji programu zajęć. “Taka procedura wpłynie na zwiększenie świadomości uczniów i rodziców o treściach zawartych w zaproponowanych programach”.
KOMENTARZ: Jest inaczej: wystarczy, że kurator powstrzyma się od wydania jakiejkolwiek opinii – projekt ustawy nie przewiduje możliwości żadnych działań dyrektora, co jest równoznaczne z utrąceniem możliwości prowadzenia zajęć. Minister zapewnia o znaczeniu samorządności. Jednak projekt ją narusza: Dziś samorządność jest realizowana poprzez wymóg uzyskania przez dyrektora pozytywnej opinii rady rodziców przed wydaniem zgody na działalność danej organizacji. Opinia kuratora jest w nowelizacji postawiona ponad zdaniem rodziców.
Odp._MEiN_na_pytania_RPO_zmiany_ustawy_Prawo_Oświatowe_22_lipca_2021
Stanowisko RPO: https://sosdlaedukacji.pl/opinia-rpo-o-karnach-w-prawie-oswiatowym/